Ως είθισται οι παραπομπές και οι διευκρινήσεις γράφονται στο τέλος ενός κειμένου.
Όμως, προκειμένου να κατανοήσετε καλύτερα τη γεωγραφική περιοχή στην οποία διαδραματίστηκαν τα όσα θα διαβάσετε, θα πρωτοτυπήσουμε διευκρινίζοντας ότι η μακεδονική ονομασία του χωριού Χρούπιστα μετονομάστηκε κανονικά και με τον ελληνικό νόμο σε σημερινό Άργος Ορεστικό Καστοριάς όπως και το χωριό Νέστραμι (Ξεδιάντροπο -ή Χωρίς Ντροπή- όπως έπρεπε να το μετονομάσουν κανονικά, αυτό που δεν ντρέπεται δηλ.) μετονομάστηκε σε Νεστόριο ή Άγιος Νέστωρ Καστοριάς. Σχετικά με τις μετονομασίες κάντε κλικ εδώ.
Το άρθρο με τους εκατομμυριούχους με τις ατμάκατους της Καστοριάς (το 1933 παρακαλώ!!! -σήμερα οι ατμάκατοι έχουν εξελιχθεί σε βενζινάκατοι) που θα διαβάσετε παρακάτω είναι του Νίκου Κοντού από την Εφημερίδα«Ριζοσπάστης», Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 1933.
Περιγράφει με τρόπο που αφήνει άφωνο τον αναγνώστη σχετικά με την καταπίεση που υπέστη η μακεδονική εθνική μειονότητα στην Καστοριά από τις ελληνικές αρχές εκείνα τα, προ Β' Παγκοσμίου Πολέμου, χρόνια.
Μάλιστα, γίνεται αναφορά σε εισαγγελέα της Καστοριάς ο οποίος είπε... διαβάστε παρακάτω τι είπε... Θα φρίξετε στην κυριολεξία!
Τέλος σημειώνουμε, όπως θα διαπιστώσετε, ότι καμία σχέση δεν έχουν οι αγωνιστές Κομμουνιστές του ΚΚΕ του 1933 με τους σημερινούς Κομμουνιστές του ΚΚΕ 2023. Καλή σας ανάγνωση.
Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΖΥΓΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΧΡΟΥΠΙΣΤΑ
6ο
ΚΑΣΤΟΡΙΑ-ΧΡΟΥΠΙΣΤΑ. Οχτώβρης.
Πνίγεται κανείς από εντυπώσεις τρομεράς, που η μία εντονότερη από την άλλη, που όλες μαζί αποτελούνε ένα βαρύ, τρομαχτικό και ματωμένο σύνολο.
Αυτό το ταξίδι, αυτό το κυνηγητό!! αυτή η ιλιγγιώδικη διείσδυση μέσα στους καϋμούς και τα βάσανα της μακεδονικής τραγωδίας ζαλίζει τον άνθρωπο…
Οι πληροφορίες μας είναι αρπαγμένες στο φτερό…
Χρειάζονται επιδέξιοι ελιγμοί εδώ πάνω. Μέσα από το πυκνό και μαύρο δίχτυ του χαφιεδισμού της Ελληνικής “Δημοκρατίας”, μέσα από τις οργανωμένες ορδές των καπετανάτων που συνεργάζονται με τα τμήματα “ειδικής ασφαλείας” των “εθνικών” παραμεθορίων γραμμών της Δυτικής Μακεδονίας και κάτω από τη μύτη του ελληνικού ιμπεριαλισμού, χρειάζεται τέχνη να τους ξεφύγεις.
Αλλά πώς να συγκεντρωθείς; Πώς να συμμαζέψεις τον όγκο των πληροφοριών και να τις βάλεις σε μία λογική και ταχτική σειρά;
Δεκάδες χιλιόμετρα με τ’ αυτοκίνητο, το τραίνο και το μουλάρι και τ’ αποσπάσματα σαν τα μυρμήγκια κάθε τόσο μπρός σου.
Η Καστοριά με τα άπειρα ζητήματά της μας κεντρίζει. Δεκάδες εκατομμυριούχοι και χιλιάδες εξαθλιωμένοι και πεινασμένοι εργάτες.
Η Καστοριά κολυμπάει μέσα στα δολλάρια, στους οπλαρχηγούς, στη λίμνη της και στους εξαθλιωμένους γουναράδες. Οι εκατομμυριούχοι της Καστοριάς είνε κλεισμένοι μέσα στα μπέηκα σπίτια τους και στα χαρεμλίκια τους, όπως και στον παληό καιρό.
Τον παληό Σου-Μπασή τον αντικατέστησε ο καπετάν Λάκης Νταηλάκης, τον τσορμπατζή-Πασή ο κύριος Πετκονάς με 100 εκατομμύρια και ο καπετάν Τσόντος Βάρδας δεν ξεπέφτει καθόλου από τον μπεημπαση, αφέντη της Καστοριάς.
Όταν οι εκατομμυριούχοι της Καστοριάς στεναχωρηθούν στα αρχοντικά τους μπαίνουν στη ατμάκατό τους και φέρνουν ρομαντικές βόλτες μέσα στην γραφική λίμνη, πηγαίνουν στο κυνήγι με τα σκυλιά τους ή κάνουν και καμμιά μικρή βολτίτσα ως τη Βιέννη.
ΟΙ ΓΟΥΝΑΡΟΕΡΓΑΤΕΣ
Από τις γούνες ζούσε ως τώρα η Καστοριά. Από την επεξεργασία της γούνας έγιναν οι σημερινοί εκατομμυριούχοι και από τις ίδιες τις γούνες δημιουργήθηκαν σήμερα οι 2000 γουναροεργάτες, άνεργοι τώρα και πεινασμένοι.
Μονάχα 250-300 δουλεύουν σήμερα με μεροκάματα 20-15-30-35 δραχμές για δουλειά 10ωρη και 12ωρη.
Είχαν ένα σωματείο που κάτω από την καθοδήγηση των κομμουνιστών είχε γίνει μαζικό με 400-500 εργάτες και είχαν πετύχει ένα μεροκάματο υποφερτό, όρια εργασίας κλπ. Αλλά αυτό δεν σύμφερε τους εκατομμυριούχους και με τη συνεργασία των αφεντικών της Ασφάλειας και με τη συνεργασία των χαφιέδων Σάκα-Τέμου κλπ., των γνωστών από τα προηγούμενα σωματεμπόρων, πέτυχαν να διαγράψουν όλους τους συνειδητούς, επαναστάτες γουναροεργάτες και να στείλουν για χρόνια φυλακή τον γραμματέα του σωματείου σ. Παπαζήση.
Τώρα οι γουναρέμποροι φέρανε 60.000 “παο” γούνες, δηλαδή κάπου 20000 οκάδες. Για να δουλευτούν χρειάζονται δεκάδες χιλιάδες μεροκάματα. Αν όμως η εργασία πάει όπως πάει, με 15 δραχμές μεροκάματο και 12ωρη δουλειά, θα μαραζώνουν οι εργάτες.
Αν κάτω από την καθοδήγηση της επαναστατικής παράταξης Καστοριανών γουναράδων εξεγερθούν οι εργάτες, θα πάρουν και μεροκάματο της προκοπής, και τις ώρες δουλειάς θα κανονίσουν. Δεν αρκεί μονάχα να λένε ότι «μονάχα ο σ. Παπαζήσης θα μας δώσει μεροκάματα αν γυρίσει από την εξορία».
Οι εργατοκάπηλοι που είναι στη διοίκηση του σωματείου, ενδιαφέρονται για το δεσπότη, το δήμαρχο, τους αθλητές και τις εκκλησίες, καθώς και για τις αγοραπωλησίες των κοριτσιών. Πρέπει να τους δώσουν κλωτσιά οι γουναράδες. Να κυττάξουν το ψωμί τους.
ΟΙ ΨΑΡΑΔΕΣ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ
Περί τις 200 οικογένειες ζούν από τα ψάρια της λίμνης, αλλά τι να πούμε γι’ αυτούς; Πρώτα 20% από τα ψάρια δίνονται για φόρο.
Τα ψάρια αγοράζονται σε εξευτελιστικές τιμές από τους «τσαμπάσηδες» που πληρώνουν αφού πουλήσουν τα ψάρια… κρατώντας 10% και 15%, όπως θέλουν. Έτσι και οι ψαράδες ψοφάνε στην πείνα και οι καταναλωτές τρώνε τα ψάρια σε δυσθεώρητες τιμές.
Όσο για τους επαγγελματίες βρίσκονται σε τρομερή θέση. Η κρίση των χωριών, οι συνθήκες της ζωής της μειονότητας, επιδρούν άμεσα πάνω στη ζωή της Καστοριάς.
Η τρομοκρατία στην περιφέρεια φαίνεται από τον αριθμό των φυλακισμένων και εξορίστων αγωνιστών μας. Δεκάδες είναι στα ξερονήσια από την Καστοριά όσο κι’ από τα γύρω χωριά. Ο Α. Τζίμας, ο Παπαχαρίσης, ο Ευθυμιάδης, ο Λίτσκας.
Από το Νεστράμη ο Θ. Καραβαγίνας και άλλοι πολλοί από τα γύρω χωριά βασανίζονται, παρακολουθούνται, διώχνονται.
ΣΤΗ ΧΡΟΥΠΙΣΤΑ
Α’ ) Το 1932 έπιασαν 15 νέους από το χωριό Χρούπιστα που πουλούσαν ξύλα στην Καστοριά με 30 δραχμές το φόρτωμα. Τους πέρασαν από δίκη γιατί αισχροκερδούσαν τάχα.
Ο εισαγγελέας είπε:
Πρέπει να τιμωρηθούν οι κατηγορούμενοι:
α) γιατί πωλούν ακριβά,
β) γιατί αυτοί δεν έχουν ανάγκες, παπούτσια δεν φορούν, μπομπότα έχουν και πιπεριές… τι τα θέλουν τα χρήματα;
γ) αυτοί δεν είναι άνθρωποι.
Έτσι τους καταδίκασαν 10 ημέρες φυλακή και χίλιες δραχμές πρόστιμο.
Β’ ) Καθημερινά επεισόδια εθνικής καταπίεσης. Βρίζονται οι μακεδονόφωνοι: Βούλγαροι, απειλούνται με διωγμούς, καταπιέζονται οικονομικά από τους τοκογλύφους.
Γ’ ) Μια βδέλλα, ο Παναγής Μητρόπουλος, εκατομμυριούχος της Χρούπιστας, συνήθισε πια να κάνει κατασχέσεις χωριών στα γύρω χωριά. Πέρσυ κατέσχεσε και τα απούλητα καπνά στο Μαύροβο.
Δ’) Φεύγανε με το αυτοκίνητο τον Αύγουστο από στη Χρούπιστα στην Καστοριά ωρισμένοι Μακεδόνες χωρικοί και μιλούσαν τη γλώσσα τους. Μέσα στο ίδιο αυτοκίνητο έτυχε να είνε ο ανθυπομοίραρχος Οικονόμου χαφιές της Καστοριάς και τους είπε: «Δεν θα πάψετε παληοβούλγαροι»; Εκείνοι μιλούσαν ακόμη και εκείνος άρχισε να τους απειλεί. Τότε ένας χωρικός του είπε:
«Δεν είμαστε κτήνη εμείς… είμαστε άνθρωποι... μιλάμε τη γλώσσα μας.»
Αυτό θεωρήθηκε αναρχία και ο χωρικός αυτός δάρθηκε μέχρι αιμοπτυσίας, οι άλλοι δε μόλις έφθασαν στην Καστοριά κρατήθηκαν και δέθηκαν.
Ε’) Γίνεται άγρια πάλη των φτωχών αχτημόνων Χρούπιστας με τους πλουσιοχωρικούς, την αστυνομία και το κράτος για να αποσπάσουν ολίγα στρέμματα για τη συντήρησή τους.
Τους συνειδητούς αγρότες τους τρομοκρατούν άγρια. Υπάρχει όμως τέτοια διάθεση για πάλη που αναγκάζονται να τους καλοπιάνουν για να τους διασπούν.
Οι άθλοι του Τσούτου, Βάρδα, και του Νταλίπη στη Χρούπιστα δεν είνε ευκαταφρόνητοι.
Οι απειλές του καπετάνιου κι εδώ έμειναν ιστορικές.
Ν. ΚΟΝΤΟΣ
ΑΥΡΙΟ: Προς τα Βοδενά.
– Οι σκλάβοι του Βόντα και των συνόρων του Περισλαβ.
Πηγή:
Τα πρωτότυπο φύλλο της εφημερίδας «Ριζοσπάστης», Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 1933 από το οποίο αντιγράφηκε το ρεπορτάζ που διαβάσατε βρίσκεται στα παρακάτω λίνκ:
