Ημερολόγιο Καστοριάς – Γράμμου. Το βουνό με τις “μαγικές εικόνες”.

Ο Σκηνοθέτης Νίκος Θεοδοσίου αναφέρει στην ιστοσελίδα του πως και γιατί έφτιαξε την ταινία «Γράμμος». Ξεχώρισα ένα τμήμα της μαρτυρίας του.

«… Σε ένα χάρτη (αγορασμένο σε περίπτερο της Καστοριάς) βρήκα καταγεγραμμένα όλα τα χωριά από Νεστόριο και πέρα με τις ενδείξεις: ερείπια Περιστεράς, ερείπια Μαυρόκαμπου, ερείπια Λιτσιστέρι, ερείπια Γλυκονερίου, ερείπια Λιβαδότοπου, ερείπια Γιαννοχωρίου, ερείπια Μονόπυλου, ερείπια Τρίλοφου, ερείπια Φούσιας, ερείπια Αγ. Ζαχαρίου, ερείπια Παλαιοχωρίου… Όλα τα χωριά με τα ελληνικά τους ονόματα, όχι τα σλάβικα.

Κοιτώντας το χάρτη διαπιστώνεις ότι πριν τον πόλεμο ο Γράμμος ήταν πυκνοκατοικημένος. Που πήγαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Πόσοι επέζησαν, σε ποια ξενιτιά σέρνουν τα γέρικα βήματά τους; Που είναι θαμμένοι οι νεκροί; Κοιτάζοντας την ομορφιά του τοπίου νοιώθεις το ανθρώπινο δράμα να γίνεται πιο αβάσταχτο. Στο Γράμμο δεν μπορείς να είσαι τουρίστας. Ούτε απολιτικός οικολόγος. Εκτός αν το προσπαθήσεις πολύ…»

Να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του για να μάθετε περισσότερα γι’ αυτόν και το έργο του. Το ABECEDAR συμβάλλοντας στην ενημέρωση των επισκεπτών του θεωρεί πως η ταινία είναι φόρος τιμής στην περιοχή του Γράμμου , στο δράμα του Εμφύλιου και κυρίως στο ακριβό τίμημα που πλήρωσαν και πληρώνουν οι Μακεδόνες.

Ευχαριστούμε τον Νίκο Θεοδοσίου για την προσφορά του.

 

= = = =

Το βουνό με τις “μαγικές εικόνες”

 

Μαγική εικόνα 1

 

.

Στα αριστερά του αυτοκινητόδρομου που οδηγεί από την Καστοριά στις Πρέσπες συναντάς το ερειπωμένο χωριό Γάβρος με τα εντυπωσιακά πλινθόκτιστα σπίτια. Συγκλονιστικές εικόνες που παραπέμπουν σε πόλεμο καθώς ο τόπος μοιάζει βομβαρδισμένος.

 

Χρησιμοποιήθηκε για ντεκόρ σε ταινίες του Παντελή Βούλγαρη. Μόνο που η ερήμωσή του δεν έχει αφορμή κανέναν από τους γνωστούς πολέμους. Το παλιό του όνομα ήταν Γκάμπρες. Εξελληνίστηκε σε Γαβρέσι και στη συνέχεια σε Γάβρος. Από την άλλη μεριά του δρόμου φτιάχτηκε ο Νέος Οικισμός με χωρίς ίχνος τοπικού χρώματος όπου μεταφέρθηκαν όλοι οι «ντόπιοι» κάτοικοι του Γάβρου και αναμίχθηκαν με τους μικρασιάτες πρόσφυγες διπλανών χωριών. Το παλιό χωριό καταρρέει χρόνο με το χρόνο. Οι πλίνθοι ξαναγίνονται χώμα.

Στον αυτοκινητόδρομο υπάρχει ακόμα το φυλάκιο του στρατού, ουσιαστικά ένα συνοριακό φυλάκιο έστω κι αν βρίσκονταν χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα με την Αλβανία. Μέχρι πριν μερικά χρόνια χρειάζονταν να δείξεις ειδική άδεια για να μπορέσεις να περάσεις στο Γάβρο και άλλα «προστατευόμενα» χωριά. Σήμερα το φυλάκιο έχει μετατραπεί σε Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών! Πιο ευφάνταστη αλλαγή χρήσης δεν μπορούσε να γίνει.

Εδώ είναι Μακεδονία.

Μαγική εικόνα 2

Μια ματιά στον χάρτη (αγορασμένο σε περίπτερο της Καστοριάς) σε προδιαθέτει για τα «μυστικά» του ενδότερου Γράμμου – από Νεστόριο και μέσα: ερείπια Περιστεράς, ερείπια Μαυρόκαμπου, ερείπια Λιτσιστέρι, ερείπια Γλυκονερίου, ερείπια Λιβαδότοπου, ερείπια Γιαννοχωρίου, ερείπια Μονόπυλου, ερείπια Τρίλοφου, ερείπια Φούσιας, ερείπια Αγ. Ζαχαρίου, ερείπια Παλαιοχωρίου… Τι έμεινε;

Μαγική εικόνα 3

Στο δρόμο που ανηφορίζει από το Νεστόριο παράλληλα με τον Αλιάκμονα συναντάς μια διασταύρωση. Μια πινακίδα υποδεικνύει ποια χωριά θα συναντήσεις αν ακολουθήσεις αυτό τον χωματόδρομο. Το τελευταίο έχει αφαιρεθεί βίαια γδέρνοντας τη λαμαρίνα με αιχμηρό αντικείμενο. Από «λάθος» είχε γραφτεί «Σλήμνιτσα». Η διόρθωση ήταν αναγκαία γιατί σλάβικα ονόματα δεν πρέπει να υπάρχουν στην περιοχή. Κανονικά θα έπρεπε να γράφει Τρίλοφο!

Μαγική εικόνα 4

Λιβαδοτόπι. Το παλιό του όνομα Όμοτσκο. Τέσσερα πέντε νεόκτιστα σπίτια σου δίνουν την εντύπωση ενός ζωντανού οικισμού. Είναι μόνο τα σημάδια της προσπάθειας κάποιων παλιών κατοίκων (πολιτικών προσφύγων στις Ανατολικές χώρες) να σπάσουν τη σιγή του θανάτου που επιβλήθηκε στον τόπο. Τίποτα άλλο. Δεν υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι. Το χωριό, όπως και υπόλοιπα της περιοχής, ισοπεδώθηκε από τον ελληνικό στρατό το 1949, μόλις τέλειωσε αυτό που έμεινε στην ιστορία ως «εμφύλιος πόλεμος». “Για να μην ξαναγίνει αντάρτικο”, μας εξηγεί ο Πέτρος Κοάνης, πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία. Το μοναδικό χτίσμα από το παλιό χωριό που σώθηκε από την καταστροφή είναι το μικρό καμπαναριό της εκκλησίας.

Μαγική εικόνα 5

Γιαννοχώρι. Παλιά ονομασία Γιανόβενι.

Τίποτα.

Μαγική εικόνα 6

Μονόπυλο. Παλιό όνομα Πελκάτι.

Το αυτοκίνητο δε μπορεί να φτάσει και πας με τα πόδια. Μια νεόκτιστη εκκλησία κι εδώ είναι το μοναδικό «σημάδι» ότι κάποτε υπήρχε ένα μεγάλο χωριό με δίπατα πέτρινα σπίτια.

Έχουν ισοπεδωθεί όλα. Κάπου ξεχωρίζει η γωνιά ενός σπιτιού.

Σε κάποιο σωρό από πέτρες μπορείς να βρεις τη μισοσαπισμένη κάσα μιας πόρτας.

Βρίσκεις και σφαίρες. Ημερομηνία κατασκευής 1945.

Μαγική εικόνα 7

Ο Γράμμος, γράφουν, «συμπεριλαμβάνεται στις σημαντικότερες φυσικές περιοχές στην Ελλάδα λόγω της μεγάλης οικολογικής και αισθητικής του αξίας.» Ανήκει στο δίκτυο Natura 200 της Ε.Ε. Και φυσικά δεν γίνεται τίποτα για την προστασία του.

Για να μην υπάρχουν επισκέπτες κυκλοφορούν συνεχώς φήμες ότι υπάρχουν ακόμα ενεργά ναρκοπέδια.

Μήπως θα έπρεπε να ισοπεδωθεί για να μη θυμίζει τίποτα;

(η περιήγηση έγινε στις 13 και 14 Φεβρουαρίου 2009 στα πλαίσια της προετοιμασίας μια ταινίας μεγάλου μήκους για το χωριό Νίκος Μπελογιάννης στην Ουγγαρία. Η πρόταση χρηματοδότησης της ταινίας απορρίφθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου τον Ιούλιο του 2009. Περισσότερα εδώ)

Μια μικρή ταινία, διάρκειας 21 λεπτών) που έγινε “εν θερμώ” λίγες μέρες μετα το οδοιπορικό στο Γράμμο μπορείτε να δείτε στο youtube σε δυο μέρη

Πρώτο μέρος

.

Δεύτερο μέρος

.

Και ολόκληρη η ταινία στο dailymotion (κλικ εδώ)

= = = =

Αναδημοσίευση από https://theodosiou.wordpress.com/2009/03/27/%CF%8C-%CE%AC-%CE%AC/