«Ριζοσπάστης», Κυριακή 22 Οκτωβρίου 1933
ΚΑΤΩ Η ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΤΑΠΙΕΣΗ!
Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΖΥΓΟ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
1. ΣΤΗ ΦΛΩΡΙΝΑ ΟΠΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΕΙ ΩΜΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΜΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΠΑΝΤΟΥ. ΚΑΘΕ ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΚΟΜΙΤΑΖΗΣ! ΟΙ ΦΑΣΙΣΤΕΣ Ε.Ε.Ε. ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ.
Ο ΤΟΠΟΣ ΟΠΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ ΝΑ ΞΑΝΑΓΙΝΕΙ ΜΑΚΕΛΕΙΟ
Μακεδονία… Ένας τόπος που έχει τραβήξει τα πάνδεινα στην ιστορία. Εστία όλων των τελευταίων πολέμων στα Βαλκάνια. Το μήλο της έριδας ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές της Βαλκανικής. Και πριν απ’ όλα η περιοχή όπου ένας λαός ηρωικός και ανδρείος στενάζει υπόδουλος κάτω από τη μπότα τριών ιμπεριαλιστών του ελληνικού, γιουγκοσλαβικού και βουλγαρικού.
Στη Μακεδονία στρώθηκαν τα κοκάλα χιλιάδων παιδιών του λαού στα τελευταία μακελειά. Η Μακεδονία είναι και πάλι ο τόπος όπου διασταυρώνονται οι βλέψεις των διαφόρων ληστών της κεφαλαιοκρατίας. Ο διπλωματικός οργασμός και οι πυρετώδικοι εξοπλισμοί των τελευταίων ημερών, πόσο μεγάλη σχέση έχουν με τη βασανισμένη Μακεδονία! Πόσες ανθρώπινες τραγωδίες και φρίκες της ετοιμάζει η κεφαλαιοκρατία. Και γιατί εδώ πριν απ’ όλα θα διαδραματιστούν οι πολεμικές επιχειρήσεις, γιατί εδώ αντιμετωπίζεται η αντίσταση της καταπιεζόμενης εθνότητας των Μακεδόνων, γι αυτό το λόγο ακριβώς η τρομοκρατία ενάντια στον εργαζόμενο πληθυσμό είναι αφάνταστη πιο απάνθρωπη από άλλα μέρη. Την ίδια στιγμή που η ελληνική κεφαλαιοκρατία εγκαινιάζει στη Μακεδονία ένα καθεστώς τρόμου και αίματος – απαράλλαχτα όπως η βουλγαρική κεφαλαιοκρατία με τους κομιτατζήδες της και η σερβική με τους χωροφύλακες της, - την ίδια αυτή στιγμή η αντιλαϊκή κυβέρνησή της προετοιμάζει για τις 5 του Νοέμβρη στη Θεσσαλονίκη την 4η Βαλκανική διάσκεψη, που σκοπό της έχει τάχα τη «βαλκανική συνεννόηση». Ψέμα! Είναι ένα μέσο προετοιμασίας του καινούριου πολέμου, ένα πεδίο διαπάλης των βαλκανέζων ιμπεριαλιστών, που θέλουν να ξαναρίξουν στην αλληλοεξόντωση τους λαούς της Βαλκανικής. Και η Μακεδονία διαλέγεται και πάλι σαν θέατρο των πολεμικών επιχειρήσεων.
Ο «Ριζοσπάστης», που στον αντιπολεμικό του αγώνα και τον αγώνα για το ξεσκλάβωμα των καταπιεζόμενων Μακεδόνων θυσίασε αυτές τις μέρες ακόμα τρεις συντάχτες του, καλεί τους Έλληνες εργάτες και αγρότες να ενισχύσουν την πάλη για την απελευθέρωση των υπόδουλων εθνικοτήτων και μειονοτήτων. Καλεί τους ίδιους τους εργαζόμενους Μακεδόνες, Αλβανούς, Εβραίους κλπ. Στις γραμμές του ενιαίου επαναστατικού μετώπου. Η μεγάλη έρευνά του για τη ζωή και τη σκλαβιά των Μακεδόνων, που αρχίζει να δημοσιεύεται από σήμερα, αυτόν ακριβώς το σκοπό εξυπηρετεί.
ΣΤΗ ΦΛΩΡΙΝΑ, ΟΠΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΕΙ Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΦΛΩΡΙΝΑ, Οχτώβρης 1933
Μακεδονία. 200 χιλιόμετρα με το τραίνο από τη Θεσσαλονίκη στη Φλώρινα που κάναμε, φτάσανε να μας δώσουν την πρώτη τρομαχτική εντύπωση.
Πρωί πρωί ώρα 7.20’. Ο σταθμάρχης χτυπάει βιαστικά την καμπάνα για την αναχώρηση. Δίνει το σινιάλο μέσα σε μια περίεργη ησυχία. Οι επιβάτες λες και μουγκάθηκαν. Κυττάει ο ένας τον άλλον με δυσπιστία. Μονάχα οι πουλητές των εφημερίδων ξελαρυγγίζονται.
…Εφημερίδεεες … μεταφορά του Γκαγκάλωωωφ!.
Νέα συμπλοκή στα σύνοραα…
Τόσο βαριά είναι η ατμόσφαιρα, τόσο πυκνά είναι τα σύννεφα μιας φοβερής απειλής πάνω σ’ ολάκερη τη Δυτική Μακεδονία που διασχίσαμε σήμερα, που χτυπάει στο μάτι με τα ζωηρότερα χρώματα. Τι θα γίνει; Τι πρόκειται να γίνει να γίνει εδώ πάνω; Μάταια προσπαθώ να ανοίξω συζήτηση με δύο Δυτικομακεδόνες που συνταξιδεύουμε.
Για πού πάτε;
Ο μικρότερος κυττάει το μεγαλύτερο σα να τον ρωτάει με τη με τη ματιά του (να το πώ;).
Τον προλαμβάνει ο μεγαλύτερος.
Για την Επισκοπή πάμε, πατριώτη…
Και πώς τα περνάτε εκεί πάνω; Οι φόροι; Οι Τράπεζες, οι τοκογλύφοι;…
Κυττάει με δυσπιστία, ρίχνει μια ματιά έξω από το τζάμι, κοκκινίζει, ξεροκαταπίνει και δεν μιλάει.
Δεν κατάλαβε μήπως;
Τον ξαναρωτώ με επιμονή, σιγώτερα, συστηματικότερα. Επιμένει να μου απαντάει ξερά με μονοσύλλαβα, χωρίς εκείνες τις τραγικές λεπτομέρειες που με έκαναν αργότερα ν’ ανατριχιάσω.
Το τραίνο φεύγει ολοταχώς για τη Φλώρινα. Στις γέφυρες του Αξιού, σε παράταξη, με οπλισμό πολέμου οι φαντάροι παρουσιάζουν όπλα. Ο σκοπός στη σκοπιά του στέκεται προσοχή.
Εδώ και εκεί, μέσα στα χωράφια, ομάδες τσακισμένα στρατιωτάκια, χλωμά, σκονισμένα, άρρωστα, ξάγρυπνα, γυρίζουν από τις ενέδρες για κομιτατζήδες. Μια ατμόσφαιρα πολεμική, βαριά, δύσκολη. Κάθε Μακεδόνας για τον Ελληνικό ιμπεριαλισμό κι ένας κομιτατζής. Κάθε καταπιεζόμενος κι ένας εχθρός της «πατρίδας».
Η μεταφορά του κομιτατζή Γκαγκάλωφ, στη Φλώρινα, άνοιξε καινούργιες πληγές. Ολόκληρα χωριά άρχισαν να τρέμουν απ’ την απειλή των ανακρίσεων για την ιστορία του Γκαγκάλωφ.
Και τα μέσα είναι γνωστά πειά στους Μακεδόνες.
Ξέρεις, ρε Βούργαρε, τον Γκαγκάλωφ;
Νέζναμ… (δεν ξέρω…).
… Ρε κομιτατζή, τον πατριώτη σου δεν ξέρεις;
Νέζναμ…
Κι’ αρχίζουν τα βασανιστήρια μέσα στα μπουντρούμια της Φλώρινας, της Καστοριάς, της Έδεσσας. Τέτοια βασανιστήρια, που σου φέρνουν ανατριχίλα. Πώς να μιλήσουν οι συνταξιδιώτες μου στο τραίνο; Πώς να ανοίξουν την καρδιά τους; Πως να μου διηγηθούν τα πάθη που υποφέρει ο καταπιεζόμενος Μακεδονικός λαός;
Το τραίνο κυλάει πάνω στις σιδερογραμμές του, λαχανιασμένο κι’ εμείς προσπαθούμε ν’ αρπάξουμε εντυπώσεις και πληροφορίες προτού ακόμα φτάσουμε στο σημείο του προορισμού μας.
ΒΛΑΧΟΙ, ΒΟΥΛΓΑΡΟΦΩΝΟΙ, ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
Κάπου στο διπλανό κουπέ άναψε η συζήτηση. Ένας Βλάχος απ’ τη Βέροια μιλάει, απ’ το χωριό Σελ.
Είμαστε 800 κτηνοτροφικές οι οικογένειες. Η ζωή μας έγινε μαρτύριο… Ούτε το γάλα, ούτε το μαλλί, ούτε τ’ αρνιά μας δίνουν τα μέσα να ζήσουμε… Δεν έμεινε πια ζωή για μας, αδερφέ μου…
Ένας παπάς επεμβαίνει.
… Πρέπει νάμαστε ευχαριστημένοι απ’ ό,τι μας δίνει ο Θεός…
Ο Βλάχος, αγριεύει, κοκκινίζει κυττάει κατάματα τον παπά.
Τι λες ορέ παπά μου… Ο Θεός να δίνει, ο Τσαλδάρης κι’ ο Βενιζέλος να τα’ αρπάζουν κι’ εγώ να ψοφάω απ’ την πείνα με τα σκυλιά μ’, τα παιδιά μ’, και τ’ αρνιά μ’… Τι σόι Θεός είναι τούτος; 160 δραχμές στο κεφάλι τ’ αρνί, φόρο, χώρια βοσκές, αγροζημιές, προστίματα, εντάλματα…
Φύγανε καμιά 100 οικογένειες στη Ρουμανία απ’ το χωριό, μα κι αυτοί τραβάν το διάβολό τους. Εμείς τα προκόψαμε δω… Είμαστε Έλληνες. Αν κάνεις όμως πως αγριεύεις το φορατζή, σου την κολλάει αμέσως: «παληορομούνι».
Ένας πρόσφυγας Λαζός, χώνεται στη συζήτηση και σε λίγο τον ακούν όλοι, με τ’ αυτιά κολλημένα στον ομιλητή. Τους έχει μαγέψει. Τους συνεπήρε με τα σταράτα και ξεκάθαρα λόγια του.
- …Δεν είναι δουλειά, αδέρφια, αυτό… Άμον είναι καπιταλισμός, εμείς θα πεθάνουμε… Εμείς πα δουλεύουμ’ για τη πλούσιοι, για το κράτος που παίρνει κανόνια, για τον τοκογλύφο…
Οι δύο Μακεδόνες σκύψανε προς το μέρος του. Ακούνε αφοσιωμένοι, προσεχτικοί. Δεν τους ξεφεύγει τίποτα. Ακούει κι ο παπάς και ο Βλάχος κουνάει το κεφάλι του επιβεβαιώνοντας. Ο Λαζός τα λέει όμορφα.
- Να… εφέτος η γη μας έδωσε καρπό πλούσιο. Σιτάρι, σταφύλια, σουσάμια, σίκαλι. Το χωριό μας το Λουζάνους πνίγηκε στο σιτάρι. Που είναι τα λεπτά; Κράτησε η Αγροτική, άρπαξε η Εθνική, λήστεψαν οι τοκογλύφοι κι οι πλούσιοι μπακάληδες… κι εμείς μείναμε με τα αδειανά σακιά στα χέρια. Στα Γιαννιτσά πάλι δεν μπορούμε να πάμε για ν’ αγοράσουμ’ ένα μαντήλι. Τα Χριστούγεννα πάλι θα μας σφίξει η πείνα…
Ξαφνικά, ενώ όλοι σιωπούσαν έχωσε το χέρι του στο κόρφο του και με προσοχή έβγαλε ένα πράμα τυλιγμένο σ’ ένα μαντήλι. Όλων τα μάτια κολλήσανε πάνω του. Το ξετύλιξε με προσοχή άνοιξε φαρδιά πλατιά μια «Φωνή του Εργάτη» κι’ άρχισε να διαβάζει με φωνή σιγαλή.
«Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΑ ΔΕΣΜΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΑΙΜΑ…»
Κι ενώ το τραίνο προχωρούσε μέσα απ’ τους αγρούς, που όργωναν σκελετωμένα άλογα και στυμμένοι αναιμικοί αγρότες, μέσα από τα χωριουδάκια που στα παράθυρα ξεπρόβαλαν χλωμές μορφές παιδιών που τάλυωσε η ελονοσία ο άγνωστος σύντροφος μέσα στο βαγόνι διάβαζε και εξηγούσε λέξη προς λέξη το κύριο άρθρο της «Φωνής». Χειρονομούσε ζωηρά, τους κυττούσε στα μάτια τους χάιδευε.
Ένας ένας κατεβαίνουν στους σταθμούς. Μονάχα εμείς εξακολουθούμε το ταξίδι. Ένα ταξίδι πολύ σοβαρό, πολύ δύσκολο, μέσα στη μαυρίλα που έχει πλακώσει εδώ πάνω, μέσα στη διαρκή απειλή να ξεσπάσει απ’ ώρα σ’ ώρα μια μπόρα τρομαχτική.
ΜΥΡΙΖΕΙ ΑΙΜΑ… Ο ΒΟΥΡΔΟΥΛΑΣ, Ο ΥΠΟΚΟΠΑΝΟΣ, ΚΑΙ ΚΑΠΕΤΑΝΕΟΙ ΟΙ ΤΟΚΟΓΛΥΦΟΙ… ΚΑΙ ΤΑ Ε. Ε. Ε.
Όπως πέφτουν τα κοράκια στο ψοφίμι, έτσι έχουν πέσει και στη Φλώρινα όλα τα κακοποιά στοιχεία – όργανα του ελληνικού σοβινισμού στον τόπο αυτό.
Στο σταθμό, όλος ο συρμός, μόλις έφθασε, πολιορκήθηκε από χαφιέδες, χωροφύλακες και καπεταναίους.
Ο ίδιος ο Καραμαούνας, διοικητής της ασφάλειας, πρώτος στο σταθμό.
Ζητάνε κομιτατζήδες, ποιοι; Οι ληστές και οι δήμιοι του Μακεδονικού λαού.
Ας τους πάρουμε όμως με την αράδα.
ΟΙ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε.Ε ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ
Σ' όποιο δημόσιο κτίριο κι αν μπείτε θα σας κάνουν εντύπωση τα κολλημένα χαρτιά κι οι ταμπέλες με τη φράση "μιλάτε την ελληνική...". Αυτό είναι το έργο της φασιστικής Ε.Ε.Ε. (Εθνική Ένωσις Ελλάς). Αυτό είναι η επίσημη προσταγή σα να λέμε στους Μακεδόνες. Πίσω απ' αυτό όμως κρύβονται χιλιάδες καθημερινά επεισόδια σε βάρος της μακεδονόφωνης μειονότητας. Καταγγέλλονται απ' τα καθάρματα της Ε.Ε.Ε. για κομιτατζήδες, απειλούνται με εκτοπισμούς, διώκονται για λαθραίο καπνό, βρίζονται βουλγαρόσποροι και τρομοκρατούνται.
Η Ε.Ε.Ε. διευθύνεται εδώ από "αντάξιους" ληστές και δημίους με το σκοπό που έχει και η οργάνωση αυτή. Ο Ρώμπαμπας, γιος του καπετάνιου - ληστή - μακεδονομάχου Ρώμπαμπα. Με ένα σωρό βρωμιές στο παρελθόν τους, με μια σειρά πράξεις σε βάρος της μειονότητας. Ο καπετάν Γιαταγανάκης, ένας τυχοδιώκτης που κολλάει σα βδέλλα στους διάφορους οργανισμούς για να ληστεύει.
Ο Καρούζης, ένας έμπορος υφασμάτων, που συνδυάζοντας τον "πατριωτισμό" με το συμφέρον (μήπως έχουν και τίποτε άλλο για σκοπό τους;) έριξε το σύνθημα να μη ψωνίζουν οι κάτοικοι Φλωρίνης απ' τους Εβραίους για να δουλεύει το μαγαζί του. Οι εκατό οικογένειες Εβραίων που είναι στη Φλώρινα τρομοκρατούνται ιδιαίτερα απ' τα παραπάνω καθάρματα.
Ο Χρυσικός, απότακτος ταγματάρχης κι ο Χρυσάφης, ένας ντόπιος ληστής. Να το επιτελείο της Ε.Ε.Ε. στη Φλώρινα. Αυτοί που οργάνωσαν τον προπέρσινο τρομοκρατώντας τη μακεδονική μειονότητα και κάνοντας την αρχή της δολοφονικής καριέρας των σκατόχρωμων.
ΟΙ ΑΛΚΙΜΟΙ ΚΙ’ ΟΙ ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ
Παράλληλα με τη δουλειά των Ε.Ε.Ε. τις επιδειχτικές παρελάσεις, τις πατριωτικές γιορτές, τις αντιμακεδονικές τρομοκρατικές πράξεις τις βοηθούν και οι "άλκιμοι" και οι πρόσκοποι. Ο αρχηγός δε των προσκόπων είναι χαφιές με καρνέ της ασφάλειας. Οι δυο αυτές οργανώσεις στρατολογούν τα μέλη τους τόσο απ' τις φτωχές μάζες της μειονότητας με την τρομοκρατία για να κάνουν γενίτσαρους, όσο και απ' τα τζάκια των καπεταναίων για να τους έχουν χαφιέδες στα σχολεία.
Τέτοιες πράξεις μαθητών που συνεργάζονται με τους δασκάλους και την αστυνομία χαφιεδικά θα αναφέρουμε σ' άλλο κεφάλαιο.
Ένα χαρακτηριστικό απ' τη δράση των "αλκίμων" είναι η προπαγάνδα ενάντια στη μακεδονική γλώσσα.
Φτάσανε στο σημείο να καταγγέλλουν στους καθηγητές παιδιά που μιλούσαν μακεδονικά που τα απαγορεύουν στο σχολείο.
Ν. ΚΟΝΤΟΣ
ΑΥΡΙΟ: Συνέχεια των τρομοκρατικών ενεργειών της Ε.Ε.Ε. – Στα χωριά της Φλώρινας
Πηγή:
Τα πρωτότυπο φύλλο του «Ριζοσπάστης», Κυριακή 22 Οκτωβρίου 1933 από το οποίο αντιγράφηκε το ρεπορτάζ που διαβάσατε βρίσκεται στα παρακάτω λίνκ:
"Ο Νέος Ριζοσπάστης", 22/10/1933, Σελ.1
"Ο Νέος Ριζοσπάστης", 22/10/1933, Σελ. 2
