Пожар-Πόζζαρ σημαίνει πυρκαγιά.
Οι παλαιότεροι λένε ότι το όνομα δόθηκε λόγω των πολλών καυτών ιαματικών νερών που υπάρχουν γύρω από το χωριό και τα οποία ρέουν άφθονα μέχρι και σήμερα, δίνοντας στο χωριό ιδιαίτερη αξία και ανεπτυγμένο τουρισμό. Πυρκαγιές όμως το Πόζζαρ γνώρισε πολλές φορές κατα το παρελθόν, αφού κάηκε ολοσχερώς, τουλάχιστον δύο φορές.
Αλλά και σήμερα το όνομα του ταιριάζει απόλυτα!! Είναι ένα από τα «καυτά» μακεδόνικα χωριά, το οποίο διατηρεί τη μακεδονικότητά του και ανάμεσα στους κατοίκους του, υπάρχει μεγάλος αριθμός ακτιβιστών, οι οποίοι αγωνίζονται για τα δικαιώματα των Μακεδόνων.
Το Пожар είναι ένα μεγάλο και σύγχρονο μακεδόνικο χωριό, 1300 κατοίκων περίπου και ο αριθμός αυτός αυξάνεται κατά πολύ, κυρίως την 
καλοκαιρινή περίοδο, λόγω των πολλών τουριστών που κατακλύζουν το χωριό για να κάνουν χρήση των ιαματικών νερών και να απολαύσουν την υπέροχη φύση που το περιτριγυρίζει. Υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία και μοτέλ, ταβέρνες οι οποίες προσφέρουν πολλές από τις γεύσεις της μακεδόνικης κουζίνας, αλλά και πισίνες, κέντρα διασκεδάσεως και πολλά άλλα. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 300 μέτρων περίπου και απέχει 10 χιλιόμετρα από το С’ботско-Σ’μποτσκο (Αριδαία Πέλλας) και 35 χιλιόμετρα από το Воден-Βόντεν (Έδεσσα).
Δυτικά συνορεύει με το χωριό Тресино-Τρέσινο (Όρμα), ανατολικά με τα χωριά Биџова Маала-Μπίτζζοβα Μάαλα (Πιπεριά) και Струпино- Στρούπινο (Λυκόστομο), νότια με το Бизово-Μπίζοβο (Μεγαπλάτανος) και βόρεια βρίσκονται τα σύνορα με τη Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Οι φυσικές ομορφιές είναι απερίγραπτες. Πολλά ποτάμια όπως η Μπέλιτσα ρέκα, η Τόπλιτσα ρέκα, η Μέγκλενσκα ρέκα και η Τσ’ρνάρκα ρέκα, και πανύψηλα βουνά, με το Ниџе-Νίτζζε (Βόρας) και το Голјак-Γκόλιακ να βρίσκονται πολύ κοντά και λίγο μακρύτερα στα ανατολικά, το βουνό Пајак-Πάιακ (Πάικο). Βουνά γεμάτα ιστορία και μακεδόνικο αίμα, στα οποία διατηρούνται μέχρι και σήμερα, όπως και στην υπόλοιπη γύρω περιοχή, τα μακεδόνικα τοπονύμια. Добро поле - Ντόμπρο πόλε, όπου έβοσκαν πολλές αγελάδες γνωστές ως καρντάρκι, Катуниц-Κάτουνιτς, Влагасира-Βλαγκασίρα, Среднија Солуна - Σρέντνια Σόλουνα, όπου από εκεί με τον 
κατάλληλο καιρό φαίνεται η πόλη Солун-Σόλουν (Θεσσαλονίκη), Мишов камен-Μίσσοβ κάμεν, Марјан- Μάριαν, Сокол-Σόκολ κ.α.
«Το χωριό μας σήμερα μπορεί να είναι μεγάλο και ανεπτυγμένο, αλλά το ίδιο μεγάλο και πλούσιο ήταν και στο παρελθόν», μας είπαν κάτοικοι του χωριού, κάποιοι και σήμερα κάτοικοί του και κάποιοι εκδιωγμένοι από τις ελληνικές αρχές, χωρίς δικαίωμα επιστροφής.
«Το κυρίως χωριό παλαιότερα ήταν το Горно Пожар-Γκόρνο Πόζζαρ και το σημερινό χτίστηκε λίγα χρόνια πριν τον εμφύλιο πόλεμο. Δύο φορές έκαψαν το χωριό μας. Το έκαψε ο Γαρέφης, οπλαρχηγός από το Βόλο, ο οποίος την εποχή μετά το Ίλιντεν (1904+) τρομοκρατούσε την περιοχή μας και τελικά τον σκότωσε ο Весков-Βέσκοβ από το Баово-Μπάοβο (Προμάχοι Αριδαίας) και το έκαψαν και οι κυβερνητικές δυνάμεις την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, επειδή σχεδόν στο σύνολό του το χωριό, μέσω των τάξεων του Δημοκρατικού Στρατού, αγωνιζόταν για τα δικαιώματα των εθνικά Μακεδόνων».
«Οι κάτοικοι ήταν από πάντα ικανοί και δραστήριοι. Κατα περιόδους, παλαιότερα, μετοικούσαν και στη γύρω περιοχή και δημιουργούσαν και άλλα χωριά. Μεγάλο μέρος των χωριών Јаворник-Ιάβορνικ (Πλατάνη Έδεσσας), Каменик- Κάμενικ (Πετριά Γιαννιτσών) και Гадиново-Γκαντίνοβο (Γαλατάδες Γιαννιτσών), δημιουργήθηκε από Пожаренци- Ποζζαρέντσι».
«Τον καιρό εκείνο οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με τις πίπερκι-πιπεριές, με τη μπούμπα-μετάξι, το οποίο το μάζευαν το μήνα Ιούνιο, το συγκέντρωναν στο С’ботско-Σ’μποτσκο-Αριδαία και έπειτα το μετέφεραν στο Воден-Βόντεν –Έδεσσα, όπου υπήρχε εργοστάσιο επεξεργασίας του προϊόντος αυτού. Πολλά ήταν επίσης τα κοπάδια προβάτων και ανεπτυγμένη ήταν και η καλλιέργεια μπομπ-φασολιού, κόστενι-κάστανα και κροκάρι-κρεμμυδάκια».
«Επι Τουρκοκρατίας, τον καιρό της Επανάστασης του Ίλιντεν, οι πρόγονοί μας ήταν πάντοτε 
μάχιμοι και ανυπότακτοι. Στο χωριό μας και στο γειτονικό χωριό Μπάοβο-Πρόμαχοι, Τούρκοι δεν πάτησαν ποτέ. Πολλές φορές όμως, έρχονταν κρυφά και μας έκλεβαν τα κορίτσια μας. Κάποια στιγμή οι κάτοικοι τους έπιασαν και τους σκότωσαν, με αποτέλεσμα να καταφτάσει μεγάλος τούρκικος στρατός για να τιμωρήσει τους άντρες. Ο τότε κμετ-πρόεδρος του χωριού, Νίκολα Κίρκοβ, έπεισε τους άντρες να ξυριστούν, να ντυθούν γυναικεία και να μείνουν στο σπίτι. Έπειτα έστειλε τις γυναίκες στα χωράφια και στον κάμπο. Όταν έφτασε ο στρατός, άντρες δεν βρήκε πουθενά. Λόγω του περιστατικού αυτού, άλλαξε και το επώνυμο του προέδρου. Από Κίρκοβ, έγινε Λάζζεβ (ψεύτης)».
«Οι μεγάλες οικογένειες τότε του χωριού ήταν του Самандов-Σαμάντοβ, του Кирков-Κίρκοβ, του Кироваков-Κιροβάκοβ, του Причков-Πρίτσσκοβ, του Јанов-Γιάνοβ, του Дурдобаков-Ντουρντομπάκοβ, του Нушков-Νούσσκοβ, του Џеков-Τζζέκοβ κ.α.».
«Μετά την εγκατάσταση των ελληνκών αρχών, και συγκεκριμένα το 1916, πολλοί εξαναγκάστηκαν, λόγω διαφόρων πιέσεων, να εγκαταλείψουν το χωριό και να καταφύγουν στη Βουλγαρία. 5000 περίπου κατοίκους είχε κάποτε το χωριό. 10 παπάδες. Επίσης πολλοί ήταν και εκείνοι οι οποίοι εκδιώχθηκαν από τον ελληνικό στρατό, μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Σήμερα δεν μπορούν να επιστρέψουν επειδή όπως λέει και ο νόμος “δεν είναι Έλληνες το γένος”. Πολύς ήταν ο κόσμος από το χωριό μας που εντάχθηκε στις τάξεις του Δημ. Στρατού. Μάλιστα, μία από τις ταξιαρχίες του ήταν σταθμευμένη εδώ κοντά, στο χωριό Фуштани-Φούσστανι (Φούστανη)».
«Σήμερα το χωριό μας ασχολείται κυρίως με τον τουρισμό λόγω των θεραπευτικών νερών και με τα κεράσια. Τα Μπάνια όπως τα λέμε, τα δούλευαν από ανέκαθεν οι χωριανοί. Μετά το 1913 δόθηκαν από το κράτος σε κάποιον άσχετο και επιστράφηκαν στο χωριό μόλις το 1982. Σήμερα τα δουλέυει ο Δήμος».
«Έχουμε και πολλά πανηγύρια. Το πανηγύρι του Σβέτι Γκιόργκι-Αγίου Γεωργίου, αφιερωμένο σε έναν ναό μας, χτισμένο γύρω στο 1500, τον οποίο κατέστρεψαν ανόητοι νομίζοντας πως εκεί θα βρουν χρυσάφι. Επίσης υπάρχει και ο ναός του Σβέτι Νίκολα-Αγίου Νικολάου, χτισμένος γύρω στο 1700. Το 1916, οι Σέρβοι άρχισαν να οικοδομούν ναό τον οποίο τελείωσαν οι κάτοικοι του χωριού και είναι αφιερωμένος στον Σβέτι Γιόβαν.
Παλαιότερα χορός στο κέντρο του χωριού γινόταν κάθε εβδομάδα. Στο Όρλισστε. Σήμερα μεγάλος χορός και εκδηλώσεις γίνονται στο τέλος Αυγούστου, τα γνωστά Ποζαρίτικα».
Το χωριό δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από άλλα χωριά. Εκείνα ίσως ζηλεύουν την απέραντη ομορφιά του και την οργανωμένη τουριστική του υποδομή. Χιλιάδες κόσμου το επισκέπτονται όλες τις εποχές του έτους. Γίνετε και εσείς ένας από αυτούς !!
====
- Αναδημοσίευση από την Νοβα Ζόρα, αρ. φύλλου νο. 5, Σεπτέμβριος 2010: http://novazora.gr/arhivi/973
- Τα βίντεο είναι από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις “ΠΟΖΑΡΙΤΙΚΑ 2010” όπως παρουσιάζονται το διαδικτυακό κανάλι του Μακεδόνα youtuber & blogger GigenisMakedonas: http://www.youtube.com/GigenisMakedonas
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου