ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡ ΝΙΚΟΔΗΜΟ ΤΣΑΡΚΝΙΑ

Ο πάτερ Νικόδημος Τσαρκνιάς, γεννημένος ως Νικόλαος Τσαρκνιάς, είναι ίσως ο μοναδικός κληρικός στην Ελλάδα που τόλμησε δημοσίως να δηλώσει τη μακεδονικότητά του. Όλοι οι εθνικά Μακεδόνες, οι οποίοι ασχολήθηκαν κατα καιρούς με το μακεδόνικο ζήτημα στην Ελλάδα και αγωνίστηκαν για τα δικαιώματά τους, βρέθηκαν αντιμέτωποι με το κρατικό σύστημα, το οποίο δεν δέχεται τίποτα το διαφορετικό, πέραν του εθνικού μύθου, ο οποίος λέει ότι «στην Ελλάδα ζουν μόνο Έλληνες, στην πλειοψηφία τους Χριστιανοί Ορθόδοξοι».

 

Οι πιέσεις που δέχτηκαν και δέχονται, ήταν ποικιλόμορφες και προέρχονταν από διάφορους τομείς. Από τις τοπικές αρχές, από τις στρατιωτικές αρχές, από τις κρατικές υπηρεσίες, στον τόπο εργασίας τους κτλ. Ο πάτερ Νικόδημος, δέχτηκε όλες αυτές τις πιέσεις, απειλές και συκοφαντίες, όχι μόνο από πλευράς κρατικού μηχανισμού, αλλά και από ολόκληρη την Εκκλησία της Ελλάδας. Μια Εκκλησία η οποία θα έπρεπε να μην ασχολείται καθόλου με πολιτικά θέματα και να ακολουθεί το δρόμο του Χριστού, ο οποίος κύρηξε το άεθνο πνεύμα που πρέπει να επικρατεί στις τάξεις των θεϊκών εκπροσώπων.

-Πείτε μας πάτερ, δυό λόγια για σας.

Γεννήθηκα το 1942 στο Сботско-Σ’μποτσκο-Αριδαία Πέλλας, όπου και τελείωσα το δημοτικό και το γυμνάσιο. Οι γονείς μου κατάγονταν από ένα χωριό του Меглен-Μέγκλεν-Αλμωπίας, το Пожар-Πόζζαρ-Λουτράκι. Μετά το τέλος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εγγράφηκα στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης και λίγο αργότερα μετεγράφηκα στη Θεολογική Σχολή Αθηνών, από όπου και αποφοίτησα το 1973. Το ίδιο έτος τοποθετήθηκα ως διάκονος στο μακεδόνικο χωριό Пателе-Πάτελε-Αγίος Παντελεήμων Φλώρινας και λίγο αργότερα, στις 21 Οκτωβρίου 1973, ως πρεσβύτερος στο ναό του Αγίου Παντελεήμωνα στο Лерин-Λέριν-Φλώρινα. Ως αρχιμανδρίτης χειροτονήθηκα από το Μητροπολίτη Κιλκίς Αμβρόσιο, το 1982.

-Πείτε μας πότε αρχίσατε να ασχολείστε με τα προβλήματα των εθνικά Μακεδόνων στην Ελλάδα;

Μικρό παιδί ακόμα, η οικογένειά μου με γαλούχησε ως καλό χριστιανό και συνειδητοποιημένο Μακεδόνα. Με έμαθαν να είμαι καλός άνθρωπος, χρήσιμος στην κοινωνία και επίσης μου μετέφεραν την περηφάνειά τους, τη μακεδονικότητά τους, λέγοντάς μου όλη την αληθινή ιστορία των Μακεδόνων και τα δεινά που πέρασαν, όπως και τις διακρίσεις εις βάρος τους, κατα το παρελθόν, αλλά και σήμερα. Έτσι εκτός από την επιλογή μου να γίνω κήρυκας του Λόγου του Θεού, επέλεξα να ασχοληθώ και με τα προβλήματα των εθνικά Μακεδόνων στην Ελλάδα.

Το μακρινό 1978 ξεκίνησα να συντάσω και εκδίδω το φυλλάδιο Μέγκλεν-Μογλενά και πλέον δημόσια άρχισα να δραστηριοποιούμαι γύρω από τα μακεδόνικα ζητήματα. Ήταν ένα πολύ καλό φυλλάδιο, το οποίο περιήχε θέματα που απασχολούσαν τους κατοίκους  της ευρύτερης περιοχής και θέματα συνδεδεμένα με τη ζωή και την ιστορία των Μακεδόνων. Μέχρι και γνωστά πρόσωπα της τότε πολιτικής ζωής διάβαζαν το περιοδικό αυτό και αρκετά από τα σχόλια ήταν θετικά, αν και αυτά που έγραφα δεν ήταν του συμφέροντός τους. Ακόμα και ο τότε Μητροπολίτης Φλωρίνης Πρεσπών και Εορδαίας Αυγουστίνος, με κάλεσε και μου είπε: «Δεν μπορούσες να βρεις κάποιο άλλο όνομα βρε παιδί μου;».

Το 1980, στην ιερατική συγκέντρωση που έλαβε μέρος στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής της Εορδαίας, ο Μητροπολίτης Αυγουστίνος μίλησε πολύ αρνητικά για τους Μακεδόνες, λέγοντας, μεταξύ των άλλων, πως οι «ντόπιοι της περιοχής έχουν φάει πολύ βουλγάρικο σιτάρι». Τότε σηκώθηκα και απάντησα πως όλοι κάποτε, εθνικόφρονες και μη, Μακεδόνες και μη, έφαγαν από το περιβόητο βουλγάρικο σιτάρι και ότι όλα αυτά τα οποία δήλωσε για τους Μακεδόνες της περιοχής είναι αναλήθειες και συκοφαντίες. Αυτό ήταν. Η φωτιά άναψε.

Το επόμενο πρωί ο Αυγουστίνος με κάλεσε στη Μητρόπολη και μου είπε σε σκληρό ύφος: «Ήξερα ότι είσαι απατρίς, με αυτονομιστικές ιδέες».  Του απάντησα πως αγωνίζομαι για τα δικαιώματα των εθνικά Μακεδόνων και όχι για αυτονομία, και επίσης ότι λυπάμαι για τη γνώμη που έχετε για το πρόσωπό μου. Εγώ είμαι ένας απλός Μακεδόνας. Λίγες μέρες μετά την συνομιλία εκείνη, έβγαλε απόφαση να με μεταθέσει. Η αντίδραση του κόσμου όμως, στην πόλη της Φλώρινας ήταν μεγάλη. 500 υπογραφές μαζεύτηκαν από πιστούς, με σκοπό να πείσουν το Μητροπολίτη να μη με μεταθέσει από την ενορία του Αγίου Γεωργίου Φλώρινας, όπου βρισκόμουν μέχρι τότε. Ο Αυγουστίνος τρομοκρατήθηκε από την μεγάλη υποστήριξη του κόσμου, και μάλιστα μέσα στην πόλη. Μέχρι και τον εισαγγελέα έστειλε για να ελέγξει εάν οι υπογραφές ήταν γνήσιες. Η απόφασή του όμως δεν άλλαξε. Με μετέθεσε, ως τιμωρία, στο μακεδόνικο χωριό Лескоец-Λέσκοετς-Λεπτοκαρυές Φλώρινας, με τη βοήθεια και την συναίνεση του τότε Νομάρχη Φλώρινας Δαλκαφούκη, ο οποίος δεν με συμπαθούσε καθόλου. Η αντιπάθεια αυτή οφειλόταν σε προσπάθειά μου να τελέσω τρισάγιο στο χωράφι όπου είναι θαμμένοι πολλοί Μακεδόνες, θύματα του Εμφυλίου πολέμου. Λόγω της επιθυμίας μου αυτής, ο τότε Νομάρχης με είχε κατακρίνει και εγώ του απάντησα κατάλληλα μέσω της τοπικής εφημερίδας «Η φωνή της Φλώρινας». Τα συγχαρητήρια που δέχτηκα από πολίτες του νομού ήταν πολλά.

-Ήταν αποτελεσματική η ενέργεια αυτή του Μητροπολίτη;

Κάθε άλλο. Οι κάτοικοι του Λέσκοετς με αγάπησαν από την αρχή και ο Αυγουστίνος αυτό το παρατήρησε. Αναζητούσε διάφορους τρόπους για να με διώξει και από εκεί. Ήταν ανήκουστο και απαράδεκτο γι’ αυτόν, ένας παπάς, ο οποίος όπως οι υπόλοιποι θα έπρεπε να ασχολείται μόνο με την εμφύτευση του ελληνισμού στους Μακεδόνες κάτοικους της περιοχής, να μιλάει στη μακεδόνικη γλώσσα και αυτό να τον κάνει ακόμα πιο αγαπητό μεταξύ των πιστών. Την περίοδο εκείνη, ο πανελλήνιας φήμης γλύπτης και καλλιτέχνης Καλαμάρας, με καταγωγή από το χωριό Бапчор-Μπάπτσσορ-Ποιμενικό Καστοριάς, μου ζήτησε να βαφτίσω το γιο του. Ο Αυγουστίνος όμως δεν συμπαθούσε καθόλου το έργο του καλλιτέχνη και ποτέ του δεν είχε παρεβρεθεί σε παρουσιάσεις αυτών, όπως έκανε για πολλούς άλλους καλλιτέχνες. Όταν άκουσε ότι θα τελέσω τη βάφτιση αυτή, «το ποτήρι ξεχύλισε». Την ίδια μέρα με έδιωξε από τη Μητρόπολη και μου είπε να βρω άλλη. Ήταν το 1981.

-Αυτό ήταν και το τέλος της θητείας σας στην Εκκλησία της Ελλάδας;

Όχι. Αν και έτσι νόμιζα, δεν ήταν το τέλος. Είχα εκδιωχθεί από μία Μητρόπολη, αλλά δεν με είχαν καθαιρέσει. Ήμουν ιερέας χωρίς ενορία μέχρι και το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς. Τρεις τέσσερις μήνες δηλαδή. Για την περιπέτειά μου είχε ακούσει ένας παλιός μου φίλος από το Кукуш-Κούκουςς-Κιλκίς, με τον οποίο σπουδάσαμε μαζί και υπηρετούσε στη Μητρόπολη Κιλκισίου. Όταν έμαθε την εκδίωξή μου, πήγε και πρότεινε στον τότε Μητροπολίτη Κιλκισίου Αμβρόσιο, να με πάρει στη Μητρόπολή του. Εγώ δεν είχα αποφασίσει εάν ήθελα να πάω, αλλά ο Αμβρόσιος με παρακάλεσε, λέγοντάς μου πως μπορώ να διαλέξω ενορία και ότι του έλειπε μεγάλος αριθμός κληρικών. Έτσι από το Δεκέμβριο του 1981 άρχισα να υπηρετώ στη Μητρόπολη Κιλκίς. Εκεί παρέμεινα για δέκα ολόκληρα χρόνια. Τους πρώτους τέσσερις μήνες ως ιεροκήρυκας και το υπόλοιπο διάστημα στο χωριό Άγιος Αθανάσιος Θεσσαλονίκης, το οποίο εκκλησιαστικά ανήκε στη Μητρόπολη Κιλκίς. Οι κάτοικοι σχεδίαζαν την ανέγερση μεγάλου ναού και τους βοήθησα πολύ για να περατώσουν το έργο αυτό. Αν και οι κάτοικοι του χωριού ήταν προσφυγικής καταγωγής και εγώ γνωστός «αυτονομιστής», με αγάπησαν αμέσως, παρόλες τις τεράστιες προσπάθειες συκοφάντησής μου. Η τότε ΚΥΠ (κρατική υπηρεσία πληροφοριών), με παρακολουθούσε παντού. Έστελνε σε σπίτια κατοίκων του χωριού φυλλάδια της εφημερίδας Στόχος για να αμαυρώσει το όνομά μου, αλλά τα αποτελέσματα ήταν γιαυτούς αρνητικά. Ο κόσμος με είχε αγκαλιάσει ζεστά. Ο Μητροπολίτης Αμβρόσιος όμως, ήδη είχε αρχίσει διαδικασίες απομάκρυνσής μου. Όταν τον ρώτησα σχετικά, μου απάντησε: «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Ξέρω ότι εργάστηκες σκληρά και ήσουν παράδειγμα προς μίμηση. Πίστεψέ με. Τέσσερα υπουργεία με πιέζουν για να σε διώξω. Ή ο Τσαρκνιάς ή ο θρόνος σου μου λένε». Λίγο καιρό αργότερα στάλθηκε επιστολή από τον Αμβρόσιο προς την ενορία μου, όπου ανακοίνωνε την πρόθεσή του να με απομακρύνει, επειδή όπως έγραφε, ήμουν «επικίνδυνος για τη Μακεδονία μας». Η αντίδραση του κόσμου ήταν πρωτοφανής. Οργανώθηκαν πολλά συλλαλητήρια και πορείες διαμαρτυρίας για να παραμείνω. Έτσι και έγινε. Παρέμεινα για κάποιο διάστημα ακόμα, μέχρι να αποφασιστεί από ΚΥΠ και Εκκλησία, με ποιον τελικά τρόπο να με διώξουν. Η ΚΥΠ συνέχισε με την σπίλωση του ονόματός μου.

Την ίδια περίοδο, το 1991, διχοτομήθηκε η Μητρόπολη Κιλκίς και ήταν πλέον φανερά τα σημάδια πως θα κάνουν το παν για να με διώξουν. Η πρώτη προσπάθεια έγινε μοιράζοντας φωτογραφίες με εμένα όπου ασελγούσα με άλλους άνδρες. Οι κάτοικοι του χωριού πήραν τις φωτογραφίες αυτές και τις πήγαν στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου τα ειδικά εργαστήρια απέδειξαν πως ήταν φτιαχτές. Μοντάζ. «Και ένας τυφλός θα καταλάβαινε πως είναι ψεύτικες», δήλωσε καθηγητής του Πανεπιστημίου. Την Πρωτοχρονιά του 1992, σαράντα περιπολικά της αστυνομίας κατέφτασαν στον Άγιο Αθανάσιο και με τον νέο τότε Μητροπολίτη Κιλκισίου και Πολυάνης, προσπάθησαν να καταλάβουν το ναό. Ο κόσμος δεν τους το επέτρεψε, αλλά μετά από μάχες και φασαρίες, κατάφεραν να μπουν στον ναό. Εμένα με συνέλαβαν με την κατηγορία πώς είχα αλλάξει τις κλειδαριές του ναού και σε στημένη δίκη με καταδίκασαν σε εξάμηνη φυλάκιση με αναστολή. Στις δέκα Μαρτίου του 1992, δέχτηκα επιστολή απόλυσης και μετά από ένα χρόνο διαβουλεύσεων και ίντριγκων, το 1993, με καθαίρεσαν. Εγώ όμως, ήδη ένα χρόνο νωρίτερα είχα γίνει ιερέας της Μακεδόνικης Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπου υπηρετώ μέχρι και σήμερα.

-Έχετε οικοδομήσει ναό, στην περιοχή Αριδαίας, αφιερωμένο στην Σβέτα Ζλάτα Μέγκλενσκα. Πείτε μας για το γεγονός αυτό.

Όπως είπατε, ο ναός είναι αφιερωμένος στην Σβέτα Ζλάτα Μέγκλενσκα. Μια αγία, η οποία γεννήθηκε πριν πολλούς αιώνες στα μέρη αυτά και μαρτύρησε φριχτά, επειδή προσπάθησε να αποτρέψει τον εξισλαμισμό μέρος των κατοίκων της περιοχής και δεν δέχτηκε να απαρνηθεί την πίστη της, όπως οι οθωμανικές αρχές απαιτούσαν. Τα θεμέλια αγιάσθηκαν πριν από εννιά χρόνια. Μετά από ένα χρόνο, ο ναός εγκαινιάσθηκε και έγινε η πρώτη λειτουργία. Λειτουργία στη μακεδόνικη γλώσσα, όπως γινόταν παλαιότερα σε όλα τα μακεδόνικα χωριά.

Σήμερα λειτουργώ κάθε Κυριακή και κάθε μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή. Στην αρχή ο αριθμός των πιστών που παρακολουθούσαν την λειτουργία ήταν μικρός λόγω του φόβου που επικρατούσε και ακόμα μερικώς επικρατεί. Σιγά σιγά όμως, ο αριθμός αυξήθηκε και αυξάνεται και σήμερα όλο και περισσότερο. Εκτός από Μακεδόνες της περιοχής, έρχονται και Μακεδόνες από άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως και Μακεδόνες του εξωτερικού. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας μας, έχουν ασχοληθεί πολύ με το μακεδόνικο αυτό ναό, αρνητικά βέβαια ως επι το πλείστον, αλλά στην ουσία κάνουν διαφήμηση. Πολλοί πιστοί Μακεδόνες έμαθαν για το ναό μέσα από τα ρεπορτάζ αυτά. Το κυνήγημα όμως της όλης προσπάθειας δεν σταμάτησε καθόλου. Εκτός από τις αισχρές λασπολογίες που εκτοξεύονται από όλες τις μεριές, υπάρχει ακόμα και σήμερα υπόθεση στα δικαστήρια, όπου με δικάζουν επειδή υπήρχε αγγελία σε εφημερίδα για κηδεία που θα τελούταν στο ναό αυτό. Δεν τους αρέσει που κηδεύουμε στα μακεδόνικα. Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους αυτούς που υλικά και ηθικά, βοήθησαν την οικοδόμηση του ναού.

-Ποιός είναι ο σκοπός του ναού αυτού;

Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε μέσα από την προσπάθεια αυτή, είναι να ακούγεται η μακεδόνικη γλώσσα, όπως παλιά, σε όλες τις εκκλησίες των μακεδόνικων χωριών. Είναι ένας ακόμα τρόπος «αφύπνησης» του μακεδόνικου λαού που ζει στην Ελλάδα και που εδώ και πολλές δεκαετίες τραβά του κόσμου τα δεινά για να απαρνηθεί αυτό που είναι. Πρέπει να ξαναμάθει ο κόσμος μας να σέβεται τις ρίζες του. Ένα από τα στοιχεία της μακεδονικότητάς μας, είναι και η πίστη μας.

 ====

Αναδημοσιευση από την NOVAZORA, Σεπτέμβριος 2010.

http://novazora.gr/arhivi/981