Η Εισαγωγή και ο Πρόλογος από το πρώτο ελληνο-μακεδονικό λεξικό που εκδόθηκε στην Ελλάδα

 

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα έκδοση από τη ЗОРА, αποτελεί το πρώτο ελληνομακεδονικό λεξικό που εκδίδεται στην Ελλάδα.

Η μακεδονική γλώσσα (μακεντόνσκι) αποτελεί μία από τις σύγχρονες γλώσσες των Βαλκανίων. Αποτελεί τη μητρική γλώσσα των Μακεδόνων στη Δημοκρατία της Μακεδονίας και των εθνικών μακεδονικών μειονοτήτων που κατοικούν σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Αλβανία.

Ο συγγραφέας του έργου Βάσκο Καρατζά (1923-2005), γεννήθηκε στο χωριό D’mbeni Καστοριάς (μετονομάστηκε σε Δενδροχώριον το 1926). Το 1947 εντάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό και το 1949 κατέφυγε ως πολιτικός πρόσφυγας στη Γιουγκοσλαβία, όπου εγκαταστάθηκε στα Σκόπια, πρωτεύουσα της ομόσπονδης Δημοκρατίας της Μακεδονίας, μετά από προσωπική οδύσσεια – περιπλάνηση σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Ο Βάσκο Καρατζά υπήρξε σημαντικός λογοτέχνης και έγκυρος μεταφραστής αρκετών ελληνικών έργων στα μακεδονικά, ενώ συγχρόνως εργάστηκε και ως διερμηνέας. Βαθιά επιθυμία, ως το θάνατό του, υπήρξε η επιστροφή στο τόπο που γεννήθηκε, δυνατότητα που στέρησε σε αυτόν και σε χιλιάδες άλλους πολιτικούς πρόσφυγες το ελληνικό κράτος, καθώς εξαίρεσε όλους τους εθνικά Μακεδόνες, ως μη Έλληνες το γένος, από τον επαναπατρισμό της μεταπολίτευσης (Ν. 1266 / 1982).

Το ελληνομακεδονικό λεξικό αποτελεί έργο πολύχρονης εργασίας του συγγραφέα και περιλαμβάνει περίπου 15.000 λέξεις. Προσφέρθηκε ως πνευματική κληρονομιά από το δημιουργό του στο Ουράνιο Τόξο, λίγο πριν το θάνατό του, για να εκδοθεί στην Ελλάδα.

Το βιβλίο αυτό, καθώς και το ετοιμαζόμενο μακεδονο-ελληνικό λεξικό, πραγματοποιείται με απόφαση του Ουράνιου Τόξου, οργάνωσης της εθνικής μακεδονικής μειονότητας που ζει στην Ελλάδα, και μπορεί να θεωρηθεί πολιτική απάντηση στην ελληνική καθεστωτική άποψη περί ανύπαρκτης μακεδονικής γλώσσας.

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

(του συγγραφέα Βάσκο Κάρατζα)

Όταν τόλμησα να γράψω αυτό το Σύγχρονο Ελληνο-μακεδονικό Λεξικό, ήμουν πλέον συνειδητοποιημένος και βαθύτατα υπεύθυνος γι’ αυτό το εγχείρημα. Θεωρούσα πως το παρόν έργο αποτελεί μια προσπάθεια για ένα ουσιαστικό «πλησίασμα» των δύο λαών. Αυτή ακριβώς η σκέψη, μου έδωσε θάρρος στη δύσκολη εργασία μου. Σήμερα, κοιτώντας τις νεώτερες εξελίξεις, εξακολουθώ να θεωρώ προτεραιότητα αυτή τη προσέγγιση. Πιστεύω ότι είναι ειλικρινής επιθυμία όλων μας, τόσο για τώρα όσο και για το μέλλον, η ανάπτυξη της γλωσσικής επικοινωνίας και η πολύπλευρη βελτίωση των σχέσεων στην καθημερινή μας ζωή.

Είναι φυσικά αδύνατο να πλησιάσουν οι δύο λαοί απλώς με ένα λεξικό, ακόμη κι αν αυτό έχει πλήρες λεξιλόγιο. Σε κάθε περίπτωση όμως το λεξικό θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, είτε σε όποιον θελήσει να ξεκινήσει την εκμάθηση της μακεδονικής γλώσσας, είτε σε όποιον επιθυμεί να τελειοποιήσει τις γνώσεις του. Επίσης μπορεί να είναι χρήσιμο το λεξικό, σε όσους μαθαίνουν ή επιθυμούν να βελτιώσουν τις γνώσεις τους στην ελληνική γλώσσα.

Ο συγγραφέας του λεξικού θα ήθελε να εκφράσει τις ευχαριστίες του προς όλους τους αναγνώστες-χρήστες για τις πιθανές παρατηρήσεις και σημειώσεις τους, που θα βοηθούσαν στην τελειοποίηση του λεξικού, σε μια μελλοντική δεύτερη έκδοση.

Βάσκο Κάρατζα
Σκόπιε 2003