Μακεδόνες φοιτητές

Υπόμνημα των μακεδόνων φοιτητων της Αγίας Πετρούπολης με θέμα τη λόγια μακεδονική γλώσσα (1902)

Και τώρα ανακύπτει το ερώτημα: είναι άραγε αναγκαίο να δημιουργηθεί μια χωριστή μακεδονική λογοτεχνική γλώσσα, ενώ υπάρχουν οι λογοτεχνικές γλώσσες των σερβικών και των βουλγαρικών; Υφίστανται δυο λόγοι για τη δημιουργία της μακεδονικής λογοτεχνικής γλώσσας: 1) Με την ευκαιρία της δημιουργίας της σερβικής λογοτεχνικής γλώσσας – στις αρχές του 19ου αιώνα – δεν αποδόθηκε προσοχή στις καθομιλουμένες γλώσσες της ανατολικής Σερβίας, της δυτικής Βουλγαρίας και της Μακεδονίας, κι επομένως, με την προώθηση της ερζεγοβινικής καθομιλουμένης ως λογοτεχνικής γλώσσας δεν καλύφθηκαν οι ανάγκες της ανατολικής Σερβίας, της δυτικής Βουλγαρίας και της Μακεδονίας. Με την ευκαιρία της δημιουργίας της βουλγαρικής λογοτεχνικής γλώσσας και την υιοθέτηση της ανατολικοβουλγαρικής διαλέκτου ως βάσης ολόκληρης της λογοτεχνικής γλώσσας, επίσης δε δόθηκε η δέουσα προσοχή στις διαλέκτους της ανατολικής Σερβίας, της δυτικής Βουλγαρίας και της Μακεδονίας. Η μεροληψία λοιπόν στη διαδικασία δημιουργίας της βουλγαρικής και της σερβικής λογοτεχνικής γλώσσας δεν έκανε τίποτε άλλο από το να βοηθήσει στον κατακερματισμό των βαλκάνιων και τη διαίρεσή τους σε δυο εχθρικά και ανταγωνιστικά μεταξύ τους στρατόπεδα, σ’ εκείνο ακριβώς το χώρο στον οποίο ενώνονται τα χαρακτηριστικά τόσο της σερβικής όσο και της βουλγαρικής γλώσσας. Από την άλλη πλευρά, εάν στη διαδικασία της δημιουργίας αυτής ή εκείνης της λογοτεχνικής γλώσσας, είχε ανυψωθεί στο επίπεδο της λογοτεχνικής γλώσσας μια από τις καθομιλουμένες των κεντρικών Βαλκανίων, τότε ο ανταγωνισμός μεταξύ των διαφόρων μερών της Βαλκανικής χερσονήσου θα είχε αποφευχθεί και θα μπορούσαν όλοι να ενωθούν σ’ ένα ενιαίο εθνικό και πολιτισμικό όλο. Θεωρούμε ότι οι μακεδονικές διάλεκτοι, οι οποίες αναγνωρίζονται από τους Βουλγάρους σαν εντελώς βουλγαρικές και από τους Σέρβους σαν εντελώς σερβικές, στην πραγματικότητα αποτελούν τον μέσο όρο μεταξύ των καθομιλουμένων γλωσσών σ’ αυτό που είναι σήμερα η Βουλγαρία και η Σερβία, και ως τέτοιες θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της Βουλγαρίας και της Σερβίας που είναι τώρα χώρες εχθρικές μεταξύ τους. 2) Ο δεύτερος λόγος για την εξύψωση της μακεδονικής γλώσσας στο επίπεδο της λογοτεχνικής γλώσσας είναι η ανάγκη να αποκρουστούν οι σερβικές και οι βουλγαρικές αξιώσεις για τη Μακεδονία, η απομάκρυνση της εθνικής προπαγάνδας η οποία καταρρακώνει το ηθικό του μακεδονικού πληθυσμού, προκειμένου να διατηρηθεί η κυρίαρχή του σημασία στο πολιτικό πεπρωμένο της Μακεδονίας.

Makedonium, σελ. 56.

Απο τότε πέρασαν 107 ολόκληρα χρόνια. Σ' αυτό το διάστημα το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την εξύψωση της μακεδονικής γλώσσας στο επίπεδο της λογοτεχνικής γλώσσας έγινε από το επίσημο ελληνικό κράτος το 1925 με την έκδοση του ABECEDAR. Το παρουσίασε περήφανα στην Κοινωνία των Εθνών ο Έλληνας Επιτετραμμένος Βασίλειος Δερδάμης, στις 10-11-1925, λέγοντας πως "η Μακεδονική γλώσσα είναι διαφορετική από την Βουλγαρική και γι αυτό φτιάχτηκε αυτό το αλφαβητάρι της" με λατινικούς χαρακτήρες (για να ξεχωρίζει από τα βουλγάρικα). "Η απάντηση στο ερώτημα γιατί στο Αμπετσένταρ χρησιμοποιήθηκε το λατινικό αλφάβητο μπορεί να αναζητηθεί στις σημειώσεις του O' Moligni, εξουσιοδοτημένου ειδικού στη Γραμματέα της Κοινωνίας των Εθνών, οποίος σημειώνει: "Μάλλον πρέπει να υποθέσουμε οτι τα κίνητρα είναι περισσότερο πολιτικά και οτι η ελληνική κυβέρνηση θέλησε να τελειώσει μια και καλή με την οποιαδήποτε σλαβική επιρροή ιδιαίτερα της Σερβικής και της Βουλγαρικής προπαγάνδας οι οποίες εμφανίζονται με ένα καινούριο πρόσωπο μέσω του οποίου απειλούνταν και τείθονταν σε κίνδυνο η ελληνική κυριαρχία επι της Θεσσαλονίκης""[1]

Το ντεμπούτο της μακεδονικής γλώσσας ως λογοτεχνικής, στο παγκόσμιο προσκήνιο, έγινε στις 10 Δεκεμβρίου 1948 στον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) κατά την υπογραφή της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (δείτε εδώ) με κυριλλικούς χαρακτήρες. Στη συνέχεια η λόγια, πλεον, μακεδονική γλώσσα καλλιεργήθηκε στη Δημοκρατία της Μακεδονίας και διδάσκετε στα σχολεία όλων των βαθμίδων. Εκδόθηκαν και εκδίδονται λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά σε όλον το κόσμο ενώ κορυφαία διεθνή μέσα μεταδίδουν ειδήσεις και στη μακεδονική γλώσσα: BBC, DEUTSCHE_WELLE, VOA. Παραμένει άγνωστο αν η ελληνική κυβέρνηση το 1925 γνώριζε (και έλαβε υπόψη της) το υπόμνημα των μακεδόνων φοιτητών (1902) και συνέβαλε τόσο αποφασιστικά στην εξύψωση της μακεδονικής γλώσσας σε λογοτεχνική. Οπως και να 'χει δεν είμαστε αχάριστοι. Της είμαστε ευγνώμονες γι' αυτό.

---------------- [1]http://www.florina.org/abecedar/001.asp