БОГОМИЛИ – ΜΠΟΓΚΟΜΙΛΙ (ΒΟΓΟΜΙΛΟΙ) [Οι αναρχικοί του Βυζαντίου]

 

Δεύρο έξω, Λάζαρε, και  μην ανησυχείς

Σου υπόσχομαι και δεύτερο θάνατο.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΑΠΑΝΙΔΑΣ

Πολλές φορές βρέθηκα στην Баница- Μπάνιτσα (Βεύη) γιατί εκεί ήταν πριν από χρόνια η υποδιοίκηση χωροφυλακής, ευαγές ίδρυμα, και ήμασταν υποχρεωμένοι να περνάμε το κατώφλι της είτε «δια πιστοποιητικόν κοινωνικών φρονημάτων», είτε «δια υπόθεσίν σας».

Θαύμαζα, έφηβος τότε, το θάρρος των κατοίκων της να μιλάνε μακεδονικά, που για μένα είχε περάσει στη συνείδηση μου, ότι η γλώσσα αυτή ήταν απαγορευμένη. Όσες φορές κι αν είχα βρεθεί αγνοούσα ότι στο νεκροταφείο τους υπήρχαν τάφοι των Βογόμιλων, ώσπου διάβασα στον Τύπο :

… «Όσο για τους τάφους των Βογομίλων της Βεύης, τους είδα με τα μάτια μου και τους δημοσίευσα και στην Αθήνα και στο Παρίσι.

…» Εννοείται πως η Μελίνα Μερκούρη δεν απάντησε ποτέ ούτε στην επίσημη επιστολή μου, ούτε στα άρθρα μου. Έτσι η ψευδοσοσιαλίστρια υπουργίνα «απόδειξε» πως οι Σλάβοι δεν πατήσανε το «ιερό έδαφος» της Ελλάδας».

ΗΛΙΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Με την πρώτη ευκαιρία βρέθηκα στην Μπάνιτσα και με λίγη βοήθεια φίλων Μπανιτσιωτών πήγα στο νεκροταφείο κι αντίκρισα σκόρπιους σταυρούς σκαλισμένους μάλλον σε γρανίτη.

Αλήθεια ποιοι ήταν οι Богомили; Πότε και πού έζησαν;

Γιατί μόνο στην Μπάνιτσα; Είναι δυνατό να υπήρχαν μόνο σε ένα χωριό; Αν εξαφανίστηκαν από τα άλλα χωριά, γιατί να έγινε αυτό;

«Το 2002, δεκαπέντε τάφοι Βογόμιλων στο παλιό νεκροταφείο της Χαλκηδώνας (Илинџиево-Ιλιντζζίεβο) παραχωρήθηκαν. Το ίδιο έγινε και στην Πέλλα (Постол-Πόστολ)», έγραφε ο Τύπος πάλι.

Άραγε δεν αποτελούν μέρος της ιστορίας της ιστορίας του τόπου μας οι Βογόμιλοι; Γιατί αυτή η προσπάθεια εξαφάνισης ιστορικών στοιχείων;

Σε κάθε θρησκεία και κάθε φορά γίνονται από πολλούς κριτικές θεωρήσεις διαφορετικές και φτάνουν πολλές φορές οι δοξασίες πολύ απομακρυσμένες από το επίσημο δόγμα, οπότε χαρακτηρίζονται και ως αιρέσεις. Φιλοδοξία κάθε αίρεσης είναι να τροποποιήσει το επίσημα καθιερωμένο θρησκευτικό και φιλοσοφικό σύστημα.

Το 3^ο μ.Χ. αιώνα εμφανίστηκε ο Μανιχαίος, Πέρσης, που εισηγήθηκε και αγωνίστηκε να διαδώσει ένα νέο φιλοσοφικό και θρησκευτικό σύστημα το οποίο προέκυψε από ανάμειξη (συγκρητισμός) στοιχείων του χριστιανισμού, του βουδισμού και της περσικής θρησκείας. Αυτή η αίρεση ονομάστηκε Μανιχαϊσμός. Υπάρχουν κατά τον Μανιχαϊσμό δύο θεμελιώδεις, ισοδύναμες και ανταγωνιστικές αρχές κι αυτές είναι του καλού και του κακού.

Κατά τον 7^ο μ.Χ. αιώνα μανιχαϊστής δημιούργησε και θεμελίωσε τον Παυλικιανισμό κατ’αυτόν υπάρχει ο πονηρός Θεός που είναι κοσμοποιητής της Παλαιάς Διαθήκης, δηλαδή ο δημιουργός του υλικού κόσμου. Υπάρχει όμως και αγαθός Θεός, ο επουράνιος πατέρας ο οποίος έπλασε τους αγγέλους και τις ψυχές των ανθρώπων. Ο Ιησούς ήταν ο υιός του και τον είχε στείλει στον κόσμο για να ελευθερώσει τους ανθρώπους από τα δεσμά του κοσμοποιητή. Ο Παυλικιανισμός απέρριπτε την Παλαιά Διαθήκη και δεχόταν σχεδόν εξολοκλήρου την Καινή Διαθήκη.

Σ’αυτές κυρίως τις δύο αιρέσεις στηρίχτηκαν οι Богомили και δημιούργησαν μια νέα θρησκευτική αίρεση. Η αίρεση αυτή ξεκίνησε από το Πλόβντιβ της Βουλγαρίας το 10^ο αιώνα και ονομάστηκε έτσι από το Бог-Μπογκ (Θεός) και мил- μιλ (φίλος, αγαπητός), Μπογκομίλοι (αγαπητοί στο Θεό ή Θεόφιλοι). Ο Βογομιλισμός διαδόθηκε σε όλο το Βυζάντιο και καταπολεμήθηκε λυσσαλέα και απωθήθηκε προς τα Βαλκάνια κυρίως από τον Αλέξιο Α! Κομνηνό τον 11^ο και 12^ο αιώνα. Μεγάλο κέντρο τότε θεωρούταν ο οικισμός Острово-Όστροβο (Άρνισσα Πέλλας), το οποίο και κάηκε ολοσχερώς. Η τελευταία πολυπληθέστερη νησίδα Βογόμιλων ήταν στη Βοσνία μέχρι το 15^ο αιώνα όπου και σχεδόν μαζικά εξισλαμίστηκαν, αφού είχε κατακτηθεί η χώρα τους από την Οθωμανική αυτοκρατορία.

 Οι Βογόμιλοι πίστευαν ότι ο ορατός κόσμος κυβερνιέται από το Σατανά, οι εκκλησίες είναι κατοικίες δαιμόνων και απέρριπταν πέρα για πέρα κάθε σχήμα ιεροσύνης, έτσι δε λάτρευαν εικόνες και ιερά λείψανα. Δεν είχαν ιερείς, αλλά από αυτούς μερικοί που είχαν ηγετική θέση ήταν οι απόστολοι. Τα όσα τελετουργικά και μυστήρια και πολλές λατρευτικές πράξεις που γίνονταν από την επίσημη εκκλησία τα θεωρούσαν ειδωλολατρικά. Απέρριπταν την Παλαιά Διαθήκη και δέχονταν την Καινή Διαθήκη, αλλά την ερμήνευαν με αλληγορικό τρόπο.

Πίστευαν στον ένα και μοναδικό Θεό, δημιουργό των ψυχών και αγγέλων. Ο Ιησούς δεν είχε ανθρώπινη φύση αλλά φαινόταν σαν άνθρωπος (δοκητισμός). Το Άγιο Πνεύμα και ο Ιησούς όταν επιτελέσουν το έργο τους, που είναι να ελευθερώσουν τους ανθρώπους από τον κοσμοποιητή Σατανά, θα επιστρέψουν κι έτσι ο αγαθός Θεός θα είναι ένας. Έτσι, όταν κάποιος πέθαινε, οι Μπογκόμιλι δεν θρηνούσαν, αντίθετα γλεντούσανν και χαίρονταν, επειδή το αγαπημένο τους πρόσωπο, μετέβηκε στον κόσμο του καλού Θεού.

Οι Βογόμιλοι χρησιμοποιούσαν και τα απόκρυφα βιβλία αλλά κυρίως τα απομνημόνευαν. Υπήρχαν άνθρωποι από αυτούς που είχαν απομνημονεύσει όλη την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Δεν είχαν ναούς αλλά συγκεντρώνονταν στην ύπαιθρο για να προσευχηθούν. Δεν αναγνώριζαν το γάμο. Προσεύχονταν τέσσερις φορές την ημέρα κι έλεγαν εφτά φορές την ημέρα το «Πάτερ ημών». Απέφευγαν την κρεατοφαγία και τα αλκοολούχα ποτά. Κήρυτταν τον αντιφεουδαρχισμό, την ανυπακοή στις αρχές και την κοινωνική αναρχία.

Αιγαιάτης Μακεδόνας

Αναδημοσίευση από την ΝΟΒΑΖΟΡΑ τεύχος Απριλιου 2011. http://novazora.gr/arhivi/category/aktuelnost

= = = =

Διαβάστε το δημοσίευμα του Ιού της “Ελευθεοτυπίας” το 2002 (μερικά χρόνια πριν ο Ιος κοπεί από την σημερινή διοίκηση της “ελευθεροτυπίας”) σχετικό με τα βογομιλικά μνημεία στη Βόρεια Ελλάδα με τίτλο:

«Βογομιλικά μνημεία του βορειοελλαδικού Μεσαίωνα στο στόχαστρο των "εγχώριων Ταλιμπάν" - Η εξαφάνιση των "αιρετικών" σταυρών”». Κλικ εδώ: http://www.iospress.gr/mikro2002/mikro20020525.htm

Άσχετα από τις θρησκευτικές ή μη πεποιθήσεις του καθενός και άσχετα με το εάν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με του Βογόμιλους, είναι γεγονός οτι στη Βόρεια Ελλάδα υπάρχουν πολλά βογομιλικά μνημεία τα οποία κάλιστα μπορούν να αποτελέσουν, κατόπιν συντήρησης από την πολιτεία, τουριστικό πόλο έλξης.

Όμως, αντί για συντήρηση και προστασία τα βογομιλικά μνημεία ακόμη και σήμερα το 2011, παραμένουν εγκαταλελειμμένα και καταστρέφονται από τους "εγχώριους Ταλιμπάν"  της Ελληνορθοδοξίας.

Στο παρακάτω βίντεο αυτόχθονες Μακεδόνες κάτοικοι της περιοχής της Χαλκηδόνας – Ιλιντζζίεβο  καταγγέλλουν την καταστροφή των μνημείων.

 

Πρόσθετες ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους Βογόμιλους μπορείτε να διαβάσετε στο blog “Το χαμομηλάκι”: http://hamomilaki.blogspot.com/2010/04/chalkidon.html