Ομιλία του Δημήτρη Λιθοξόου (Φλώρινα 17/9/2011) στην παρουσίαση του «Σύγχρονου Μακεδονικού-Ελληνικού Λεξικού», που εκδόθηκε από το Center Maurits Coppieters και τη Στέγη Μακεδονικού Πολιτισμού.
Γιατί ο τίτλος «Σύγχρονο Μακεδονικό-Ελληνικό Λεξικό» εκνευρίζει και θυμώνει τους εθνικά Έλληνες;
Το «σύγχρονο» σημαίνει γλώσσες που χρησιμοποιούνται σήμερα, οπότε δεν υπάρχει θέμα παρεξήγησης και εμπλοκής σε φιλολογικές διαμάχες για γλωσσικά ζητήματα της αρχαιότητας.
Η μία από τις δύο γραφές είναι κυριλλική, επομένως συνειρμικά παραπέμπει στη μεγάλη οικογένεια των σλαβικών γλωσσών.
Το «ελληνικό» θεωρείται αναμφίβολα εθνικά ορθό και εξακολουθεί να παραμένει υπεράνω κάθε υποψίας.
Αυτό λοιπόν που ενοχλεί είναι η λέξη «μακεδονικό», καθώς θεωρείται από την ιδεολογικο-πολιτική κοινότητα του ελληνικού έθνους, λέξη κατατεθειμένη στην ελληνική εθνική αφήγηση (ή όπως θα έλεγα εγώ: είναι μία σημαντική ψηφίδα του ελληνικού εθνικού μύθου).
Δεν θα ασχοληθώ εδώ ξανά, με το ζήτημα της ονομασίας του μακεδονικού έθνους. Έχω μιλήσει και έχω γράψει γι αυτό, εξαντλητικά, στο παρελθόν. Και έχω εξηγήσει το δίκιο των Μακεδόνων.
Θέλω μόνο να προσθέσω τώρα, πως η ουσία του προβλήματος βρίσκεται στον τρόπο που κατανοούν την εθνική τους ταυτότητα οι Έλληνες.
Καθώς, σε τελευταία ανάλυση, μπορούμε πια να ορίσουμε σαν εθνικά Έλληνα, όποιον θεωρεί τον εαυτό του (με κάποιο τρόπο) ως απόγονο των αρχαίων Ελλήνων.
Αυτή η ανοησία, από πλευράς λογικής και γνώσης, αποτελεί δυστυχώς την ψυχή του ελληνικού Έθνους.
Και εξηγούμαι.
Οι εθνικά Έλληνες κατασκευάστηκαν διαχρονικά από το κράτος. Από το παλιό Βασίλειον της Ελλάδος και στη συνέχεια τη λεγόμενη Ελληνική Δημοκρατία. Στο ξεκίνημα του εγχειρήματος βρίσκεται ο Βαυαρός βασιλιάς Λουδοβίκος και ο γιος του Όθωνας, που ήρθε εδώ με τους γερμανούς αυλικούς, λόγιους και στρατιώτες του και αποφάσισε να βαπτίσει (σύμφωνα με τη ρομαντική αρχαιολατρία του) τους νέους ιθαγενείς υπηκόους του (τους Ρωμιούς, τους Αρβανίτες και τους Βλάχους) ως «απόγονους» των αρχαίων Ελλήνων.
Τα σχολεία του ελληνικού κράτους που δημιουργήθηκαν, προσπάθησαν από την αρχή να ξεριζώσουν τη ρωμαίικη, αρβανίτικη και βλάχικη γλώσσα των μαθητών τους και να τους διδάξουν τη νεκρή γλώσσα που υπήρχε γραμμένη στα αρχαία ελληνικά κείμενα και την ψευτο-χρησιμοποιούσαν ως τότε μόνο επαγγελματικά οι δεσποτάδες και οι γραμματικοί τους. Οι δημιουργοί του νέου Έθνους νόμιζαν πως όσες περισσότερες αρχαίες λέξεις νεκρανάσταιναν, τόσο και πιο πολύ θα έμοιαζαν οι ζωντανοί υπήκοοι με τους ενδόξους παλαιούς πεθαμένους. Ήταν το μεγάλο «κόλπο», μαζί με τη συστηματική παραχάραξη της ιστορίας του τόπου, για να πείσουν σιγά-σιγά τη Ρωμιοσύνη, την Αρβανιτιά και τη Βλαχιά, να απαρνηθούν τις λαϊκές γλώσσες και τους πολιτισμούς τους και να πολτοποιηθούν στο εθνικο-κρατικό ιδεολογικό χωνευτήρι, μαϊμουδίζοντας «ελληνιστί».
Αυτός ο πόλεμος κατά των λαϊκών γλωσσών, εφαρμόστηκε με κρατικό σχέδιο, από γενιές καθαρευουσιάνων εκπαιδευτικών, δασκάλων, καθηγητών και πανεπιστημιακών (αλλά και δημοσιογράφων), αυτών των μισθοφόρων του εθνικού κινήματος καθαρισμού και εξελληνισμού της γλώσσας.
Πριν λοιπόν ξεκινήσουν οι βαλκανικοί πόλεμοι για την εθνική επέκταση προς Βορρά, τα μετόπισθεν είχαν ήδη καθαριστεί γλωσσικά, σε μεγάλο βαθμό. Το 1911 μάλιστα είχε απαγορευτεί και συνταγματικά κάθε προσπάθεια για χρήση της ρωμαίικης ή δημοτικής γλώσσας σε οποιοδήποτε τομέα της διοίκησης.
Η συστηματική δίωξη της γλώσσας και του πολιτισμού των κατοίκων των νέων επαρχιών, ήταν εγγυημένη από το ελληνικό εθνικό κράτος, με την άφιξη των πρώτων κλιμακίων της νέας διοίκησης. Είχε έρθει η σειρά των καινούργιων υπηκόων, να γίνουν «απόγονοι» των αρχαίων Ελλήνων. Η εθνική ένταξη ήταν μονόδρομος. Και περνούσε πάντα από τη σκιά της Ολυμπίας και της Ακρόπολης.
Για να ξαναγυρίσω στο λεξικό, έχοντας υπόψη μας τα παραπάνω, βρίσκουμε στο βιβλίο καταγραμμένες 15.000 περίπου λέξεις της μακεδονικής εθνικής γλώσσας και την ερμηνεία τους στην ελληνική εθνική γλώσσα.
Είναι προφανές ότι μιλάμε για τις επίσημες γλώσσες δύο εθνικών κρατών, γλώσσες που καλλιεργούνται και αναπαράγονται από τα εκπαιδευτικά συστήματα των δύο χωρών.
Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις δύο γλώσσες, βρίσκεται στο ότι η επίσημη γλώσσα του μακεδονικού εθνικού κράτους έχει στηριχθεί στο γλωσσικό υλικό ενός λαϊκού πολιτισμού, ενώ η επίσημη γλώσσα του ελληνικού εθνικού κράτους δημιουργήθηκε σε εθνικά γλωσσικά εργαστήρια, για να αντικαταστήσει με τη βία τις λαϊκές γλώσσες και να επιβάλει στον πληθυσμό με την υποχρεωτική εκπαίδευση, το λεξιλόγιο μιας νεκρής γλώσσας, που βρισκόταν στα παλιά λεξικά.
Αυτή η συστηματική εκπαιδευτική προσπάθεια του ελληνικού εθνικού κράτους κρατάει περισσότερο από ενάμιση αιώνα. Το αποτέλεσμα είναι πως οι επτά από τις δέκα λέξεις που βρίσκουμε σήμερα στα λεξικά (στην περίπτωσή μας και στο λεξικό που παρουσιάζουμε εδώ), είναι επιλεγμένες ή κατασκευασμένες από παλιούς και νέους φιλόλογους του ελληνικού έθνους, στρατευμένους στην υπόθεση του εξελληνισμού της γλώσσας.
Μια δεύτερη σημαντική διαφορά ανάμεσα στις δύο εθνικές γλώσσες, είναι ότι η μεν μακεδονική χρησιμοποιεί κυριλλικούς (ή λατινικούς χαρακτήρες σα δεύτερη επιλογή) και φωνητική γραφή, η δε ελληνική χρησιμοποιεί ελληνικούς χαρακτήρες και την ονομαζόμενη «ιστορική» ορθογραφία.
Η μακεδονική είναι μια γλώσσα που τη γράφεις, όπως τη μιλάς. Η ελληνική είναι μια γλώσσα που αλλιώς τη μιλάς και αλλιώς τη γράφεις.
Οι λέξεις που βρέθηκαν στα λεξικά της αρχαίας ελληνικής, προφέρονταν από τους αρχαίους Έλληνες με διαφορετικό τρόπο, από αυτόν που τις προφέρουμε εμείς σήμερα. Αυτό έγινε δεκτό από το 15ο αιώνα, χάρη στο έργο του Ολλανδού Έρασμου, ενός κορυφαίου κλασικού λόγιου. Με εξαίρεση ωστόσο μια μικρή μειοψηφία που γνωρίζει το ζήτημα, οι εθνικά Έλληνες νομίζουν πως μιλάνε όπως οι υποτιθέμενοι αρχαίοι πρόγονοί τους.
Τα παιδιά μαθαίνουν λοιπόν στα ελληνικά σχολεία να γράφουν τις (περισσότερες) λέξεις με τρόπο άσχετο με την προφορά τους. Και να τις προφέρουν (και αυτό είναι το εθνικά τραγικό) διαφορετικά από ό,τι τις έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες.
Όσον αφορά τη γραφή, είναι νομίζω φανερό, πως ο μόνος λόγος που (με εξαίρεση την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος) δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί καμιά μεταρρύθμιση, είναι η ίδια η ψυχή της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας. Παραμένουμε αλυσοδεμένοι με τους ελληνικούς χαρακτήρες και την «ιστορική» ορθογραφία, σε όλη τη ζωή μας ανορθόγραφοι, ψάχνοντας τα λεξικά για το «σωστό» και το «λάθος», επειδή υπάρχει ο κίνδυνος νεωτερίζοντας να μη «μοιάζουμε» στους αρχαίους.
Η προγονοπληξία είναι η σημαντικότερη πνευματική αρρώστια σε αυτή τη χώρα. Μοιάζει με καρκίνο που έχει απλωθεί και κατατρώει όλο το σώμα. Ένας καρκίνος που παραμένει αθεράπευτος, όσο ο πυρήνας της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας, οι «αρχαίοι», οι θεωρούμενοι «ένδοξοι ημών πρόγονοι», βρικολακιάζουν και κατασπαράζουν καθημερινά τους ζωντανούς.
Να με συμπαθάτε που ξεστράτισα λίγο, αλλά κουράστηκα τόσα χρόνια να ακούω από ημιμαθείς κρατικοδίαιτους καθηγητάδες, τις γνωστές ανοησίες για την ιστορική συνέχεια της «ελληνικής» μας γλώσσα.
Εξ άλλου συνειδητοποίησα πως αυτό το κράτος κυνήγησε τη γλώσσα των προγόνων μου, τα ρωμαίικα και τα αρβανίτικα, πριν κυνηγήσει τη γλώσσα των Μακεδόνων.
Και τέλος, να πω πως λυπάμαι που σας μίλησα χρησιμοποιώντας αυτή τη γλώσσα, αλλά δυστυχώς αυτή μου μάθανε, με το χαστούκι και το χάρακα, στο σχολείο.
= = = =
Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του Δημήτρη Λιθοξόου: http://lithoksou.net/elliniki-glossa.html
Ερώτηση προς τον κύριο Λιθοξόου και όχι μόνο:
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ γλώσσα που διδάσκεται σε συνέχειες στη νοβαζόρα διαφέρει λιγότερο από τις ντοπιολαλιές της Φλώρινας και Έδεσσας απ' ότι διαφέρει η σύγχρονη δημοτική Ελληνική με τα "ρωμαίικα"?
Προσωπικά θεωρώ πως ΟΧΙ!
Στέφανε,
ΑπάντησηΔιαγραφήΜη γίνεσαι κουτός.
Σαφώς και διαφέρει η σύγχρονη μακεδονική γλώσσα από την σύγχρονη (νεα) ελληνική γλώσσα ακριβώς όπως διαφέρουν οι σύγχρονες (σημερινές) κρατικές οντότητες της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και την Ελληνικής Δημοκρατίας.
Παρέλειψες να αναφέρεις ότι η γλώσσα που διδάσκεται σε συνέχειες στη Νόβα Ζόρα ονομάζεται μακεδονική γλώσσα
Μάλλον διάβασες ανάποδα την ερώτηση μου. Ξαναδιάβασε την σε παρακαλώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕδώ ο Λιθοξόου λέει ότι τα "ρωμαίικα" που μιλούσαν οι πρόγονοι μου για παράδειγμα διαφέρουν πάρα πολύ από τη σύγχρονη δημοτική (την οποία και αποκαλεί ως τεχνητή καθαρεύουσα αφαιρουμένων των καταλήξεων) και ρωτώ κι εσένα κι αυτόν αν η διαφορά της σύγχρονης μακεδονικής επίσημης γλώσσας (να μη σου χαλάσω το χατήρι) με τις ντοπιολαλιές των δικών σου προγόνων είναι μικρότερη.
Ρε Αμπεσεντάρη διάβασε πρώτα τι σου γράφει ο Στέφανος: Ρωτάει αν η διαφορά ανάμεσα στις ντοπιολαλιές σας και την επίσημη Μακεδονική είναι μικρότερες από αυτή της δημοτικής με τα "ρωμέϊκα". Αυτά γιατί ισχυρίστηκε πως η επίσημη γλώσσα της γείτονος δεν κατασκευάστηκε σε γλωσσικά εργαστήρια (δηλαδή ο εξωβελισμός πολλών κοινών ή κοντινών λέξεων με τα Βουλγαρικα δεν υπήρξε ποτέ).
ΑπάντησηΔιαγραφήΑλλο πράγμα ρώτησε ο άνθρωπος...
ΑπάντησηΔιαγραφήΞαναδιάβασε την ερώτηση του.
Abecedar, είσαι ότι νά 'ναι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ "Stefanos" σε ρωτάει για διαφορές μεταξύ διαλέκτων της ίδιας γλώσσας, εσύ απαντάς για διαφορές μεταξύ δύο γλωσσών.
Τσίου-μπίου
:-)
Abe, όταν πίνεις παραπάνω απ' όσο αντέχεις, μη γράφεις στο μπλογκ σου, κυρίως γιατί απ' τη τύφλα σου δεν μπορεις να καταλάβεις τι σου λέει ο άλλος...
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι μπερδεύεις τα πουλιά με τα βιολιά.
Ελπίζω δηλαδή να φταίει το αλκοοόλ για τη κοτσάνα που έγραψες, και όχι καποιο μόνιμο πρόβλημα επικοινωνίας με το περιβάλλον...
ΥΓ: Με τη πρώτη ευκαιρία, πέρνα μια βόλτα απ' τους ανώνυμους αλκοολικούς...
Stefanos,
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατάλαβα την αρχική κουτοπόνηρη ερώτησή σου και μάλιστα πολύ καλά. Λίγο πολύ θες να πεις (με υπονούμενα) ότι η μακεδονική γλώσσα δεν είναι γλώσσα και άλλες τέτοιες χαζομάρες.
Αν κρίνω και από το γεγονός ότι κι άλλοι 4 (τέσσερις!!!) ανώνυμοι αναγνώστες "έτρεξαν" να ισχυρίστούν, επίσης, ότι δεν κατάλαβα την ερώτηση τότε βγάζω το συμπέρασμα ότι κι άλλοι πολλοί περίμεναν απάντηση. Ίσως (λέω ίσως) να σε έβαλαν εσένα να κάνεις την ερώτηση…
Tεσπα…
Κατ' αρχάς, το να αποκαλείς την μακεδονική γλώσσα με το όνομά της δεν είναι θέμα να μου κάνεις το χατίρι. Όλος ο πλανήτης την λέει μακεδονική.
Είναι θέμα να αποδεχτείς την σημερινή πραγματικότητα και να μην γίνεσαι σαν τους κομπλεξικούς συμπολίτες μας οι οποίοι αποφεύγουν να την κατονομάσουν.
Η σύγχρονη μακεδονική γλώσσα δεν έχει υποστεί σημαντικές μεταβολές πλην ελαχίστων εξαιρέσεων οι οποίες χρειάστηκε να γίνουν προκειμένου να συγκροτηθούν σε εθνική γλώσσα οι τοπικές μακεδονικές διάλεκτοι. Με αυτό τον τρόπο η Δημοκρατία της Μακεδονίας μπόρεσε σε σύντομο χρονικό διάστημα να ολοκληρώσει το γλωσσικό της ζήτημα χωρίς να υποχρεώσει τους Μακεδόνες να μάθουν ντε και καλά κάποια άλλη γλώσσα. Πολύ απλά καλλιέργησαν την υπάρχουσα μητρική τους γλώσσα.
Αντίθετα στην Ελλάδα πολλές ομάδες πληθυσμού υποχρεώθηκαν ακόμα και με το χαστούκι και το χάρακα στο σχολείο να αλλάξουν τη μητρική τους γλώσσα με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα το γλωσσικό ζήτημα στην Ελλάδα να παραμένει ανοιχτό σαν χαίνουσα πληγή.
Πάλι όμως, δεν απάντησες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν γίνεται έτσι διάλογος αδερφέ...
Αν ο καθένας παίζει την ίδια κασέτα ό,τι κι αν του πει ο άλλος, έχουμε καραγκιόζ-μπερντέ, όχι διάλογο.
Αυτά που γράφει ο Λιθοξόου κατά καιρούς τα έχουν επισημάνει κι άλλοι. Δεν είναι ο μόνος. Γιατί "κολλάτε" μόνο στον Λιθοξόου?
ΑπάντησηΔιαγραφήΔιάβασε παρακάτω μερικά αποσπάσματα από ένα πολύ ενδιαφέρων κείμενο (το βρήκα πριν μερικά χρόνια στην εφημερίδα ΠΟΝΤΙΚΙ):
Στην ουσία, ακόμα και στις μέρες μας το περίφημο όσο και περιφρονημένο γλωσσικό μας ζήτημα παραμένει ανοιχτό σαν χαίνουσα πληγή, παραγκωνισμένο από τον καταναλωτικό εφησυχασμό μας που επιμένει να χαρίζει την επιλεκτική του προσοχή, κοινώς να σκοτίζεται, κατά βάση για τις ζάντες αλουμινίου των πολυτελών αυτοκινήτων μας!
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η νεοελληνική γλώσσα από την εποχή του 1821 έως και τις μέρες μας έχει υποστεί τις μεγαλύτερες μεταβολές από οποιαδήποτε άλλη εθνική γλώσσα της δυτικής Ευρώπης στο ίδιο διάστημα.
Με δυο λόγια, οι απόφοιτοι του ελληνικού σχολείου δυσκολεύονται να αναγνώσουν ένα κείμενο ελάχιστων δεκαετιών πιο πίσω, μένοντας αποκομμένοι ουσιαστικά από την πνευματική παράδοση του τόπου μας. Δηλαδή είναι
πιθανότερο να διαβάσει ένας σημερινός Έλληνας τον Μπαλζάκ στο πρωτότυπο παρά τον Παπαδιαμάντη.
Ταυτόχρονα είναι γνωστό ότι τη γραμματεία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας την εισάγουμε από την αλλοδαπή μαζί με τις ηλεκτρικές κουζίνες και τα κελαριστά κινητά μας.
Εις αναζήτηση γλώσσας...
Καθώς γράφει ο Φίνλεϊ, στην υπό εξέταση περίοδο του 1821, την Ελλάδα την κατοικούσαν δυο φυλές, οι Έλληνες και οι Αρβανίτες, που λαλούσαν, φυσικά, τα ελληνικά και τ’ αρβανίτικα. Ωστόσο, πέραση είχαν και οι προφορικές ντοπιολαλιές, αυτές που με άνεση και γνήσιο αίσθημα ομιλούνταν
από τους τοπικούς πληθυσμούς, δηλαδή τους Μανιάτες και τους Λαλαίους, τους Υδραίους και τους Ψαριανούς, τους Βραχωρίτες και τους Σουλιώτες.
…
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Μιαούλη, ο οποίος μιλούσε τ’ αρβανίτικα φαρσί και μπέρδευε τα άρθρα – «...ο γυναίκας μου» έλεγε, όταν προσπαθούσε να μιλήσει ελληνικά...
Για όποιον ενδιαφέρεται ολόκληρο το κείμενο υπάρχει σήμερα αναδημοσιευμένο στο ιστολόγιο ΚΥΜΒΑΛΑ(κλικ εδώ) με τίτλο "Τι γλώσσα μιλούσαν οι αγωνιστές του 1821;")
"είναι
ΑπάντησηΔιαγραφήπιθανότερο να διαβάσει ένας σημερινός Έλληνας τον Μπαλζάκ στο πρωτότυπο παρά τον Παπαδιαμάντη"
Φυσικά και είναι. Ο Παπαδιαμάντης ΔΕΝ έγραφε στη καθομιλουμένη, έγραφε σε ένα ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΔΙΩΜΑ, ένα κράμα καθαρεύουσας και αρχαίας εκκλησιαστικής που όσοι μιλούσαν τα "ρωμαίικα" του Λιθοξόου δυσκολεύονταν να καταλάβουν.
Μόνο ο Παπαδιαμάντης μπορούσε να κατανοήσει πλήρως τον εαυτό του. Κάποιοι βαρεμένοι αρχαιολάτρες, τα κατάφερναν κάπως.
Ρωμαίικα έγραφε ο Καραισκάκης, για παράδειγμα.
Η αρχική ερώτηση πάντως, πόσο διαφέρει η ρωμαίικη από την νεοελληνική, ακόμα να απαντηθεί...
Αμπεσενταρ, είσαι πολύ εγωιστής τελικά! Παραδέξου ότι έκανες ένα λάθος από βιασύνη γιατί σίγουρα δε σου λείπει νοημοσύνη κι αυτό το υπογράφω. Τέτοια λάθη εγώ προσωπικά έχω κάνει άπειρα. Και μην φαντασιώνεσαι συνομωσίες "ανωνύμων".
ΑπάντησηΔιαγραφήΛες δηλαδή όπως και ο συνοδοιπόρος Λιθοξόου πως η Ελληνική γλώσσα του 1821 έχει υποστεί τέτοιες αλλοιώσεις που λίγο πολύ καταντά ξένη σε σχέση με τη σημερινή καθομιλουμένη.
Φέρε μας κείμενα να το αποδεικνύουν. Εγώ πάντως διαβάζω και κατανοώ σε πολύ μεγάλο βαθμό τα "απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη" και το ίδιο κι εσύ είμαι βέβαιος. Αλλά και από του Λιθοξόου την ιστοσελίδα να πα΄ρεις κείμενα στη "ρωμαίικη" πάλι θα τα καταλάβουμε νομίζω.
Από την άλλη λες...
>>>Η σύγχρονη μακεδονική γλώσσα δεν έχει υποστεί σημαντικές μεταβολές πλην ελαχίστων εξαιρέσεων οι οποίες χρειάστηκε να γίνουν προκειμένου να συγκροτηθούν σε εθνική γλώσσα οι τοπικές μακεδονικές διάλεκτοι>>>>
αλλά μήπως αυτό σου θυμίζει κάτι?
>>>Εγώ καταλαβαίνω τα Μακεδονικά σε προφορικό επίπεδο ετσι οπως τα εμαθα στο χωριό μου αλλα
τη λόγια Μακεδονική γλώσσα στην οποία μιλάει ο εκφωνητής του video την μισο-καταλαβαίνω και δε βγάζω ολοκληρωμένο νόημα.>>>>
Καληνύχτα!
Ιδού μερικά παραδείγματα της ομιλούμενης Ελληνικής γλώσσας... Δεν βγάζω συμπεράσματα, απλά αναφέρω ότι υπήρχαν και αυτά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝικόλαος Σοφιανός, Γραμματική της κοινής γλώσσης, 1544.
"Η Γραμματική είναι μία τέχνη όπου μας παιδεύει να γράφομεν και να λαλούμεν ορθά. Γράμμα έιναι το μικρότερον μέρος όπου νάναι'ς την φωνήν του ανθρώπου, είναι δε όλα τα γράμματα είκοσι τέσσερα."
Ρήγας Φεραίος, Θούριος, 1797.
"Ὡς πότε παλικάρια νὰ ζοῦμεν στὰ στενά, Μονάχοι σὰ λιοντάρια, σταὶς ράχαις στὰ βουνά; Σπηλιαὶς νὰ κατοικοῦμεν, νὰ βλέπωμεν κλαδιά, Νὰ φεύγωμ΄ ἀπ΄ τὸν Κόσμον, γιὰ τὴν πικρὴ σκλαβιά."
Δημοτικό, Του Διάκου, 1821
"Τρία πουλάκια κάθουνταν ψηλά'ς τη Χαλκουμάτα / τό να τηράει τη Λιβαδιά κα τ΄άλλο το Ζιτούνι / το τρίτο το καλύτερο μοιρολογάει και λέει...
Ευχαριστώ
Πελαγόνιος
1- η σύγχρονη λόγια μακεδονική γλώσσα, κωδικοποιήθηκε με βάση την κεντρική διάλεκτο του Σόλουν/Θεσσαλονίκη, μια από τις 8 ΜΗΤΡΙΚΕΣ ακωδικοποίητες διαλέκτους της μακεδονικής γλώσσας
ΑπάντησηΔιαγραφή(http://en.wikipedia.org/wiki/Dialects_of_Macedonian )
2 - αυτό ουδεμία σχέση έχει με τις διαλέκτους της ελληνικής , η οποία ως ΞΕΝΗ γλώσσα , δεν είχε μητρικές ντοπιολαλιές, παρά έθνοτοπικές δημιουργίες , οι οποίες προήλθαν από την ανάμιξη της μητρικής μη ελληνικής γλώσσας και της ελληνοθρησκευτικής...
π.χ αλβανικής στη πελλοπόνησο και βλάχικης στη Θεσσαλία..
για αυτό και οι τοπικές προφορές της ελληνικής..
3- ο Λιθοξόου κάνει κριτική στην ψευδή εθνικιστική θεωρία περί συνέχειας της προφορικής κυρίως ελληνικής γλώσσας...
επισημαίνοντας ότι ένας σημερινός αγράμματος γερμανός ή γάλλος μπορεί να κατανοήσει την προφορική αλλα και την γραπτή γλώσσα πριν 2-3αιώνες...
αντίθετα στην Ελλάδα , ακόμα και μορφωμένος δεν θα μπορέσει να το πράξει...
3- η μετεξέλιξη όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών και της μακεδονικής ακολούθησε μια φυσιολογική οδό, ορατή στο χρόνο και στους ομιλητές της...
ένα προτσές μαζικό και εκ των κάτω..
αντίθετα η μετεξέλιξη της αττικής στην ελληνοθρησκευτική αρχαϊζουσα έγινε στα θεσμικά πατριαρχικά εργαστήρια...
αργότερα στην φαναριώτικη διοίκηση , η οποία απετέλεσε την πρόδρομο εξουσία του ελληνικού κράτους...
του οποίου οι αγράμματοι πολίτες ουδεμία χρήση της ελληνικής στο οικιακό τους περιβάλλον κάνανε..
χρησιμοποιώντας την μητρική αλβανική, βλάχικη, μακεδονική, τούρκικη τους γλώσσα...
4- οι παραπάνω γλώσσες έχουν ένα φυσιολογικό φορτίο ξένων δανείων, κυρίως τουρκικών, αποτέλεσμα της οθωμανικής κυριαρχίας...
αντίθετα η ελληνική δημοτική ΚΥΡΙΑΡΧΕΙΤΑΙ από κυρίως τουρκικά δάνεια , κυρίως ως συνεισφορά των εχόντων τη
τουρκική μητρική τους γλώσσα...
5- σε καμία χώρα δεν υπήρξε τέτοιο γλωσσικό χάσμα , με αποτέλεσμα στη δημόσια σφαίρα να ομιλείται η ακατάληπτη καθαρεύουσα , μέχρι και πριν μερικές δεκαετίες...
6- πρόσφατα γνώρισα σε ένα μακεδονικό χωριό των Σερρών μια ΜΑΚΕΔΟΝΙΣΣΑ γιαγιά 90 ετών , στην οποία ο Αστυνομικός στο χωριό απαγόρεψε να μιλά μακεδονικά ...
αυτό έγινε πριν 50 χρόνια...
τότε η γιαγιά ήταν μονόγλωσση και δεν ήξερε καθόλου ελληνικά...
δυστυχώς από το ΦΟΒΟ της η γιαγιά σταμάτησε να μιλάει, ακόμα και τα λίγα ελληνικά που έμαθε αργότερα , κυρίως από το ράδιο και μετέπειτα από την τηλεόραση..
και όλοι στην οικογένεια της αλλά και στο χωριό πίστευαν ότι έγινε βουβή...
πριν 20 χρόνια όμως η γιαγιά ΜΙΛΗΣΕ...
εκτός από άπταιστα μακεδονικά παραδοσιακά τραγούδια που τραγούδησε στο μαγνητόφωνο, τα εξήγησε και στα σπασμένα ελληνική, με τη μακεδονική προφορά της...
ΠΟΤΕ ΘΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΟΥΝ ΑΠΌ ΤΗΝ ΧΑΓΗ ΟΙ ΟΜΟΙΔΕΑΤΕΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΕΣ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΓΛΩΣΣΙΚΆ ΚΑΙ ΕΘΝΟΤΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΞΕΝΗΣΑΝ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ, ΑΛΒΑΝΩΝ,ΒΛΑΧΩΝ,ΤΟΥΡΚΩΝ..???
Καθαρεύουσα
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ καθαρεύουσα είναι λόγια μορφή της Ελληνικής γλώσσας η οποία προτάθηκε τον 18ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα στην Ελλάδα από συγγραφείς, εφημερίδες και τον κρατικό μηχανισμό.
Τη μορφή αυτή πρότεινε ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833), Έλληνας φιλόλογος επηρεασμένος από τις ιδέες του διαφωτισμού.
Σκοπός του με την καθαρεύουσα ήταν να «καθαριστεί» η ελληνική γλώσσα από τις ξένες επιδράσεις (τουρκικές και σλαβικές) που είχε δεχτεί κατά τη μακρά παραμονή αυτών των δυο εθνοτικών ομάδων στην ελληνική χερσόνησο.
Η καθαρεύουσα έχει πολλά στοιχεία από την αρχαία ελληνική γλώσσα και αποτελεί ένα ενδιάμεσο κρίκο με την ελληνική δημοτική γλώσσα. Στην καθαρεύουσα χρησιμοποιείται αποκλειστικά το πολυτονικό σύστημα.
Χρησιμοποιήθηκε από το επίσημο Ελληνικό κράτος μέχρι το 1976 οπότε και καταργήθηκε από τον τότε υπουργό Παιδείας Γεώργιο Ράλλη η χρήση της και επιβλήθηκε η χρήση της νεοελληνικής γλώσσας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και στη διοίκηση. Αρκετά στοιχεία της πέρασαν στη δημοτική αν και ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε μαζικά από το λαό.
Μέχρι την κατάργησή της, η χρήση δύο μορφών γλώσσας στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα έντονες αντιδράσεις και αντιπαραθέσεις, οι οποίες έχουν μείνει στην νεοελληνική ιστορία με το όνομα γλωσσικό ζήτημα.
Κάποιες από τις αντιδράσεις στην αρχή του 20ου αιώνα είχαν αποτέλεσμα αιματηρά επεισόδια, τα Ευαγγελικά με αφορμή τη δημοσίευσης σε εφημερίδα μετάφρασης στη δημοτική του Ευαγγελίου το 1901 και τα Ορεστειακά, με αφορμή το ανέβασμα της τραγωδίας Ορέστεια στη δημοτική το 1903.
Χαρακτηριστική είναι επίσης η περίπτωση του γραμμένου στη δημοτική αναγνωστικού Τα Ψηλά Βουνά που εισήγαγε η κυβέρνηση Βενιζέλου το 1917 και το οποίο η επόμενη κυβέρνηση του Δ. Γούναρη απέσυρε και έκαψε "ως έργο ψεύδους" το 1920.
Οι υποστηρικτές της καθαρεύουσας χαρακτηρίζονταν από τους δημοτικιστές "καθαρολόγοι", και ανταπέδιδαν με τον χαρακτηρισμό "μαλλιαροί" (από το ειρωνικό προσωνύμιο "μαλλιαρή" που χρησιμοποιούσαν για τη δημοτική).
Η καθαρεύουσα χρησιμοποιείται ακόμη και μέχρι σήμερα (2008) στην εφημερίδα των Αθηνών Εστία αλλά κι απ' την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας σε πολλά έγγραφά της και κυρίως προφορικά από τους εκπροσώπους της.
Stefanos,
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν δεν είσαι σε θέση να καταλάβεις την απάντηση τότε προφανώς έχεις πρόβλημα κατανόησης των δικών μου ελληνικών. Πρόβλημά σου. Τι να κάνω? Αυτά τα ελληνικά μου έμαθαν στο σχολείο και αυτά γράφω.
Πάντως η αδυναμία σου να κατανοήσεις τα δικά μου ελληνικά επιβεβαιώνει ότι το γλωσσικό ζήτημα στην Ελλάδα δεν έχει ολοκληρωθεί και «παραμένει ανοιχτό σαν χαίνουσα πληγή» ακόμη και σήμερα.
@ Πελαγόνιε
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτο "ανθολόγιο" που παρέθεσες πρόσθεσε και του γραμματικού Σαλτέρη, ο οποίος έγραψε κατεβατά από ακατάληπτες ελληνικούρες σαν αυτή:
«Τότε δε τότε και αυτός ο σοβαρότατος Πλούτων μετά του αγριωτάτου Κερβέρου ήθελον μειδιάσει, βλέποντες εξ ενός μέρους τον έχθρόν απηλπισμένως κατά των ελληνικών πλοίων ορμώντα ως άγριος αίλουρος και από το άλλο τους Ελληνας, πότε μεν αντικρούοντας την ορμήν των και εις μηδέν αυτήν λογιζομένους, ως άλλοι μεγαλόφρονες και των μικρών άξιοι καταφρονηταί λέοντες, πότε εφορμόντας κατ’ αυτών, ως υψιπετείς αετοί και δρυμείς σαρκοφάγοι ιέρακες, πότε πάλιν τον Δίαν μιμουμένους και ως εξ ύψους του ουρανού μακρόθεν τους εχθρούς κεραυνοβολούντας, και άλλοτε τον νεκρόν προσποιουμένους, ως ο γέρων της οικείας αίλουρος τους όνυχάς του προς τους μύας, υπό την όρασιν των εχθρών αποκρύπτοντας...»
Αν καταλάβεις τις ακατάληπτες ελληνικούρες του Σαλτέρη γράψε μου.
Μια ευγενής χορηγία, η μετάφραση του σαλταρισμένου Σαλτέρη:
ΑπάντησηΔιαγραφήΤότε, ακόμα και αυτός ο σοβαρότατος Πλούτωνας ηθελε να χαμογελάσει με τον αγριότατο Κέρβερο,
βλέποντας απ' το 'να μέρος
τον εχθρό απελπισμένο να ορμάει σαν άγριος αίλουρος στα ελληνικά πλοία,
και από τ' άλλο τους Ελληνες,
άλλοτε να τους αποκρούουν χωρίς να λογαριάζουν τίποτα, σαν τα λιοντάρια που δεν δίνουν σημασία στα άλλα μικρά ζώα,
και άλλοτε να ορμούν κατά πάνω τους,
όπως οι αετοί που πετάνε ψηλά, η τα φοβερά σαρκοφάγα γεράκια,
άλλοτε να μιμούνται το Δία και μακριά από το ύψος των ουρανών να τους κεραυνοβολούν
και άλλοτε να προσποιούνται το νεκρό,
όπως ο γέρος αίλουρος κρύβει τα νύχια του από το βλέμμα των εχθρών..."
.... η συνέχεια πού είναι? :-)
η καθαρεύουσα ΠΡΟΤΑΘΗΚΕ τον 18 αιώνα από τον Κοραή...
ΑπάντησηΔιαγραφήαν αυτό δεν αποτελεί παραδοχή γλωσσικής κατασκευής , τότε τι αποτελεί...
όλες οι μητρικές γλώσσες , ανάμεσά τους και η ΜΗΤΡΙΚΗ μακεδονική υπέστησαν φυσιολογική και κατανοητή ήπια μετεξέλιξη στο χρόνο, μαζικού χαρακτήρα , στους απλούς αμόρφωτους ομιλητές της...
αντίθετα η ελληνική , ως ΞΕΝΗ γλώσσα , θεσμικού χαρακτήρα , υπέστη παθολογική μετεξέλιξη, κατασκευαστικού τύπου, ελιτικού χαρακτήρα, στους μορφωμένους ομιλητές της...
εξαίρεση η δημοτική ελληνική , η οποία επειδή απέκτησε με βίαιο χαρακτήρα μαζική χρήση, αναγκαστικά έπρεπε να εισάγει ΕΥΡΕΩΣ στοιχεία των μη ελληνικών μητρικών γλωσσών των ομιλητών της, καθώς και να προβεί σε απλοποίηση των ελληνικών στοιχείων , ιδιαίτερα της γραμματικής...
η διαδικασία αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα με τα greeklish...
τα οποία αντιμετωπίζουν τα ερωτήματα των παιδιών , για την αναγκαιότητα των πέντε υ,ει.η,ι,οι , εξορθολογίζοντας παραπέρα την δημοτική γλώσσα και επιπρόσθετα αυξάνοντας το δυναμικό των ξένων ομιλητών της, εισάγωντας πολύ ορθά το λατινικό αλφάβητο...
το βασικό ερώτημα είναι :
οι κάτοικοι της σημερινής ελληνικής επικράτειας , πριν 2-3 και περισσότερους αιώνες, στον οικογενειακό κύκλο των συζητήσεων τους, της βάπτισης, του γάμου, των γλεντιών , της κηδείας (μοιρολόγια )μιλούσαν οποιαδήποτε μορφή της ελληνικής ή αντίθετα μιλούσαν την μητρική τους γλώσσα , η οποία ΔΕΝ ήταν ελληνική αλλά αλβανική, τουρκική, βλάχικη, μακεδονική...
συνεπώς η ελληνική είναι ΞΕΝΗ , άσχετα αν υπέστη για τους παραπάνω λόγους δραστικές κατασκευαστικές αλλαγές...
@ ανώνυμε Μεταφραστή 2:40 AM, септември 27, 2011
ΑπάντησηΔιαγραφήΟμολογουμένως τέτοια ακατάληπτα κείμενα μόνο από μεταφραση γίνονται κατανοητά στου ομιλητές της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας.
Ευχαριστούμε για την Μετάφραση.
Άγνωστο που υπάρχει η συνέχεια.
@Προς τον ανώνυμο ο οποίος έκανε το κόπο να γράψει σύντομο ειρωνικό "πόνημα" για μένα και θέλει να το διαβάσει ο Stefanos.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε παρακαλώ να το στείλεις αυτούσιο στο προσωπικό του ιστολόγιο το οποίο βρίσκεται στην διεύθυνση:
http://horisprokatalipsis.blogspot.com
Το προσωπικό ιστολόγιο (blog) του Stefanos δέχεται σχόλια, παρόλο που βρίσκεται σε δοκιμαστικό στάδιο. Σίγουρα θα το διαβάσει και θα του κάνεις σεφτέ στα σχόλια...
Πάντως, αν και το ιστολόγιο του Stefanos είναι σε δοκιμαστικό στάδιο μου προκαλεί εντύπωση ότι έχει ήδη αποκτήσει έναν αναγνώστη-μέλος. Ο συγκεκριμένος αναγνώστης-μέλος στο δικό του προφίλ στο blogger.com εμφανίζεται να είναι συνδιαχειριστής μεταξύ άλλων και του ακροδεξιού σάιτ GREEKALERT ενώ παράλληλα είναι αναγνώστης-μέλος σε πλήθος ακροδεξιών εθνικιστικών ιστοσελίδων!
Δεν εννοώ ούτε υπονοώ ότι ο Stefanos έχει τα ίδια ενδιαφέροντα με τον ένα και μοναδικό αναγνώστη-μέλος του ιστολογίου του. Απλά απορώ: Τι ενδιαφέρον βρήκε ο ένας και μοναδικός αναγνώστης-μέλος και έγινε μέλος στο ιστολόγιο του Stefanos την στιγμή που βρίσκεται ακόμη στο στάδιο των δοκιμών?
@Abecedar,
ΑπάντησηΔιαγραφήΜια κι ανέφερες το "ιστολόγιο" μου, παίρνω την ευκαιρία να ομολογήσω ότι πρακτικά είναι ανύπαρκτο και ανενεργό. Το έφτιαξα κάποτε απλά και μόνο για να δω πως είναι να έχεις ιστολόγιο και τι πληροφορίες μπορείς να αντλήσεις από αυτό. Εννοείται πως ουδέποτε έκανα οποιαδήποτε "διαφήμιση" του, μέσω παραπομπής κλπ. Νόμιζα πως θα μπορούσα να δω τα IPs των επισκεπτών, οι οποίοι θα ήταν αποκλειστικά αυτοί που κοιτάζανε το προφίλ μου αλλά αυτό φυσικά (εσύ το ξέρεις) δεν είναι δυνατόν. Όσο για τον αναγνώστη-μέλος ούτε που τον γνωρίζω. Εικάζω πως κατά λάθος έγινε "αναγνώστης". Τι να αναγνώσει άλλωστε?
Αν πάντως κάποιος φίλος, αληθινός μπλόγκερ, ενδιαφέρεται για τον τίτλο του τον πουλάω για 10 ευρώ!
Για παράδειγμα, μπήκα στη διαχείρηση του ιστολογίου "μου", έπειτα από πολλούς" μήνες και είδα 5 επισκέψεις σήμερα, επίσης 5 επισκέψεις όλη τη βδομάδα κι επίσης 5 επισκέψεις όλο το μήνα. Δηλαδή εσύ κι εγώ και 3 άλλοι που κάνανε κλικ στο σχόλιο σου. Όλοι από Ελλάδα.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Stefanos,
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε δεδομένο ότι, όπως φαίνεται στο profile του , ο αναγνώστης-μέλος του ιστολογίου σου είναι πολύ σπουδαγμένος άνθρωπος με ξένες γλώσσες και μεγάλη εμπειρία στο blogging του υπερπατριωτικού χώρου εικάζω πως δύσκολα θα γινόταν "αναγνώστης" κατά λάθος.
Ισως (λέω ίσως) να ενδιαφέρεται να αγοράσει το blog σου. Δεν χάνεις τίποτα να τον ρωτήσεις.
Φίλε για το θέμα της γλώσσας διαφωνώ εν μέρη. Σαφώς μιλούσαν και αρβανίτικα και βλάχικα και διάφορα άλλα όπως ακόμα σήμερα μιλάμε κρητικά ροδίτικα επτανησιακά μωραΐτικα κλπ αλλά όλα αυτά είναι ντοπιολαλιές που όμως ανήκουν στην ελληνική. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού πάνυα μίλαγε ελληνικά ναι με ιδιοματισμούς ναι με τοπικές διαλέκτους αλλά ελληνικά. Σαφώς κυνηγήθηκαν οι ξένες γλώσσες (αρβανίτικα βλάχικα μακεδονικά κλπ) αλλά τούτο έγινε στα πλαίσια της γενικότερης εθνοκάθαρσης. Σαφώς πάλι η ελληνική γλώσσα άλλαξε μορφή αλλά έτσι συμβαίνει με όλες τις γλώσσες παντού. Τα ρωμαίικα είναι ελληνικά αλλά βλέπεις τότε ήταν απαγορευμένη η λέξη έλληνας και τα παράγωγά της γενικότερα οπότε και στην γλώσσα. Βεβαίως δεν θα διαφωνήσω πως έγινε προσπάθεια ανακατασκευης της ελληνικής αλλά αυτό το θέμα λύθηκε την εποχή της μαλλιαρής. Σήμερα η ελληνική που διδασκόμαστε στα σχολεία είναι η ντοπιολαλιά της μεσσηνικης αρκαδικής με αλλάγές βέβαια λόγω εξέλιξής της. Η γλώσσα είναι ζωντανή κι εξελίσσεται με τον καιρό όπως και οι άνθρωποι και ο πολιτισμός και όλα.
ΑπάντησηΔιαγραφήNomizo oti to arthro xreiazetai metafrasi gia na doun kai paraekso kapoia pragmata ;)
ΑπάντησηΔιαγραφή