Η γλώσσα και τα πλεονεκτήματα των δίγλωσσων ανθρώπων

 

Η γλώσσα, είναι ένα πολύπλοκο συμβολικό σύστημα που πρωταρχικό σκοπό έχει να κάνει δυνατή την επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους.

Η γλωσσική ικανότητα, είναι το μέσο που πρωταγωνιστεί στην ανθρώπινη επικοινωνία. Ο ρόλος της επεκτείνεται καθώς καθοδηγεί τις νοητικές ικανότητες και κινητικές ενέργειες του ατόμου. Το γεγονός αυτό, καθιστά απαραίτητη την καλλιέργεια της γλώσσας από τη μικρή ηλικία. Τα παιδιά από μικρή ηλικία πρέπει να μάθουν να χειρίζονται σωστά τη γλώσσα ή τις γλώσσες εφόσον βρίσκονται σε δίγλωσσο οικογενειακό περιβάλλον.

Έχει ειπωθεί ότι μία γλώσσα πρώτα μιλιέται και ύστερα γράφεται. Το να μάθει ένα παιδί να μιλάει, νιώθει ένα είδος φυσικής και πηγαίας ανάγκης γι’ αυτό. Η εμπειρία της ομιλίας κατά συνέπεια βοηθά, στηρίζει και προκαλεί την ανάγκη για την ανάγνωση και τη γραφή μιας γλώσσας.

Αποσαφήνιση του όρου «Διγλωσσία»: Κατά αρχήν η διγλωσσία χωρίζεται στην ατομική και κοινωνική διγλωσσία. Στην πρώτη περίπτωση, ο όρος ατομική διγλωσσία αποσαφηνίζεται ως κτήμα του ανθρώπου, δηλαδή, πως τη βιώνουν μεμονωμένοι άνθρωποι. Στη δεύτερη περίπτωση, ο όρος κοινωνική διγλωσσία αποσαφηνίζεται ως την ύπαρξη δύο γλωσσών στην ίδια περιοχή (στα μακεδονικά χωριά μας).

Σύμφωνα με τη Δενδρινού Β. (Δενδρινού, 2001:89) ‘’ένα άτομο είναι δίγλωσσο όταν χρησιμοποιεί στο κοινωνικό/οικογενειακό περιβάλλον του με άνεση δύο διαφορετικές γλώσσες, για να ανταποκριθεί στις επικοινωνιακές του ανάγκες’’.

Ας αναφερθούμε όμως και στις διαφορετικές επιδόσεις και στα πλεονεκτήματα μεταξύ πολιτισμών και μειονοτήτων (αναφερόμενοι πάντα στη μακεδονική μειονότητα του Ελλαδικού χώρου). Στην πλειοψηφία τα δίγλωσσα παιδιά προέρχονται από μικτές οικογένειες, οικογένειες μεταναστών ή οικογένειες μειονοτήτων, όπου για λόγους ένταξης στην κοινωνία ή για τη διατήρηση της μητρικής/πατρική γλώσσας αντίστοιχα ή ακόμα και για την τοπική καταγωγή διατηρούν επαφή και με τις δύο γλώσσες. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον (παραδοσιακά Μακεδονικά χωριά) όπου ομιλούνται δύο γλώσσες πλεονεκτούν συγκριτικά με τα παιδιά που μεγαλώνουν σε μονόγλωσσο περιβάλλον.

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ για τα πλεονεκτήματα των δίγλωσσων ανθρώπων; Έχετε παρατηρήσει ικανότητες και δεξιότητες δίγλωσσων παιδιών στο οικογενειακό και κοινωνικό σας περιβάλλον;

Σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια στο ΤΕΠΑΕ και υπεύθυνη για τη διγλωσσία Ρούλα Τσοκαλίδου, τα δίγλωσσα παιδιά μπορούν ευκολότερα να μάθουν μία τρίτη ή τέταρτη γλώσσα, ενώ έχουν μία πολύπολιτισμικότερη προσέγγιση στα πράγματα, εξοικειώνονται με διαφορετικούς τρόπους σκέψης και έχουν περισσότερες επαγγελματικές και οικονομικές δυνατότητες, απ’ ότι τα μονόγλωσσα παιδιά. Αναλυτικότερα τα οφέλη της διγλωσσίας μπορούμε να πούμε ότι χωρίζονται :

Στα λειτουργικά οφέλη: Το δίγλωσσο παιδί υπερτερεί του μονόγλωσσου σε πρακτικό επίπεδο. Είναι σε θέση να ενημερώνεται και στις δύο γλώσσες για διάφορα θέματα που το ενδιαφέρουν. Με τον τρόπο αυτό ασκεί κριτική και βλέπει πολύπλευρα τα θέματα μέσα από την ευρύτητα σκέψεως που διαθέτει.

Στα κοινωνικά οφέλη: Τα δίγλωσσα παιδιά υπερτερούν και έχουν την ικανότητα να ‘χτίζουν κοινωνικές γέφυρες’ με εκείνους που μιλούν τη δεύτερη γλώσσα. Το δίγλωσσο παιδί αντιλαμβάνεται ότι με τις γλωσσικές ικανότητες που διαθέτει ανταποκρίνεται ευκολότερα στις απαιτήσεις και στις ανάγκες που υπάρχουν στις κοινωνικές του επαφές του, γενικότερα στην επίτευξη των στόχων τους.

Στα επαγγελματικά οφέλη: Για την μελλοντική επαγγελματική πορεία των παιδιών, η διγλωσσία αποτελεί δεξιότητα που βοηθά στη καριέρα και επομένως, συντελεί στην επαγγελματική καταξίωση και στην οικονομική ανέλιξη του ατόμου.

Στα πολιτισμικά οφέλη: Με τη γλώσσα εκφράζονται τα νοήματα και οι σκέψεις των ανθρώπων, περιγράφονται και αναλύονται έννοιες και καταστάσεις, μεταφέρεται ένας ολόκληρος πολιτισμός στις επόμενες γενιές.
Το δίγλωσσο άτομο έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει δύο πολιτισμούς, τις συνήθειες και τα έθιμά τους. Οι δύο γλώσσες και οι δύο κουλτούρες «δίνουν τη δυνατότητα στο άτομο να έχει μία διπλή ή πολλαπλή άποψη της κοινωνίας. Δείχνει μεγαλύτερο σεβασμό στους άλλους ανθρώπους και στους άλλους πολιτισμούς απ’ ότι το μονοπολιτισμικό άτομο που είναι στερεοτυπικά απομονωμένο και πολιτιστικά πιο εσωστρεφές».

Συνοψίζοντας με λίγα λόγια η διγλωσσία προσφέρει στο δίγλωσσο άτομο περισσότερες εναλλακτικές σε πρακτικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο, πλούσιες πολιτισμικές εμπειρίες αλλά και διεύρυνση της διαπολιτισμικής συνείδησης. Βλέποντας τα πλεονεκτήματα τη διγλωσσίας και τα οφέλη των δίγλωσσων ανθρώπων, θεωρώ, πως είναι άδικο να αφήσουμε να χαθεί η Μακεδονική γλώσσα (македонски јазик).

Ας αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα του να είσαι δίγλωσσος και ας μεταλαμπαδεύσουμε τη Μακεδονική γλώσσα στις επόμενες γενιές. Εκτός από τις ικανότητες και δεξιότητες που μας δίνονται, είναι τιμή και χρέος μας να κρατήσουμε τη πολιτισμική μας ταυτότητα ζωντανή. Και αυτό συμπεριλαμβάνει και την ομιλία της Μακεδονικής γλώσσας.

Благодарам многу, Поздрав од Солун

Λίνα