ΠΡΟΣ ΤΑ ΒΟΔΕΝΑ.

ΜΙΑ ΘΛΙΜΕΝΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΔΩΘΕ ΑΠΟ ΤΗ ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΟΣΤΡΟΒΟΥ. - ΟΙ ΣΚΛΑΒΟΙ ΤΟΥ ΒΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΛΑΒ. -ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΑΤΖΟΒΑΣ. ΑΓΓΑΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΤΗ ΜΕΘΟΡΙΟ.

7^ο

ΠΡΟΣ ΤΑ ΒΟΔΕΝΑ. Οχτώβρης 1933.

Αφήνουμε πίσω τα ψηλά βουνά της Φλώρινας και της Καστοριάς. Το Πισοδέρι και το Νταούλ κρύβονται μέσα στα σύννεφα. Μια κάποια βαρειά πάχνη σκεπάζει τα ορεινά χωριά, την Κλεισούρα, το Λέχοβο και τα Αρβανιτοχώρια. Στα παραθύρια των σπιτιών στ’ Αρβανιτοχώρια πλήθος αρμαθιές από κόκκινες πιπεριές φαντάζουν στις πρωινές αχτίνες του ήλιου. Όσο το αυτοκίνητο κατεβαίνει προς τον κάμπο, τόσο πιο θλιμμένη, πιο σιωπηλή προβάλλει στα μάτια μας η Δυτική Μακεδονία. Θλιμμένη κι αλυσσοδεμένη…

Εδώ ένα πουλάκι να πετάξει, μια τσίχλα να φτερουγίσει ανάμεσα από τα χαμοκλάδια, θεωρείται κίνημα… εθνικοεπαναστατικό. Αμέσως τα αποσπάσματα, οι καπεταναίοι, οι χαφιέδες, οι τσαντέφσκυδες και οι διαλεγμένοι αγροφύλακές τους. Όλα σε ενέργεια… Και προπαντός η βία.

Κάθε τόσο αλλάζουμε μέσο συγκοινωνίας. Ο θρήνος των μακεδονικών χωριών μας παρακολουθεί σ’ όλη μας τη διαδρομή. Τα χαμόσπιτα με τα πλυθιά μας θυμίζουν την άθλια ζωή των κατοίκων τους.

Όποιος δεν εβούτηξε την υγρή μπομπότα μέσα στην τριμμένη κόκκινη πιπεριά που τρώει ο Μακεδόνας, όποιος δεν είδε τα παιδιά του να σπαρταράνε από τον παροξυσμό της ελονοσίας, όποιος δεν άκουσε το μισθωτό δάσκαλο χαλυβδόκρανο εθνικιστή να μιλάει με περιφρόνηση για τη «φάρα» που του δώσανε να μορφώσει… κι όποιος δεν είδε Μακεδόνες δεμένους στα δέντρα να ξερνάνε αίμα για… να μαρτυρήσουν που είναι οι κομιτατζήδες, όποιος δεν αντιλήφθηκε τον Έλληνα χωροφύλακα να δέρνει γυναίκες και παιδιά με αγριότητα καννίβαλου, δεν ξέρει τι υποφέρει ο σκλαβωμένος αυτός λαός.

Στη Βέρροια μίλησα με Βλάχους. Μου είπαν για τη ζωή τους και για τη ζωή εκείνων που φύγαν από τη Βέρροια για τη Ρουμανία:

- Οι μπογιάροι τους πίνουν το αίμα εκεί…

- Οι Έλληνες μας κάνανε πτώματα εδώ…

Και οι Μακεδόνες της βουλγαρικής και σερβικής Μακεδονίας; Εκείνοι μήπως ζουν καλλίτερα;

Και από τη σερβική και τη βουλγαρική Μακεδονία τα γράμματα πάνε κι έρχονται. Ανταλλάσσονται θερμοί χαιρετισμοί μεταξύ των καταπιεζομένων. Είναι όλοι τους σκλάβοι και δεν είναι λίγοι. Όλοι οι Μακεδόνες ξεπερνάνε τα 3 εκατομμύρια. Σκλάβοι σωστοί.

Το τραίνο κυλάει με κάποια δειλία πάνω στις γραμμές του. Δεν ξέρεις τι γίνεται… Οι κομιτατζήδες, τα αγαπημένα παιδιά των ιμπεριαλιστών και του Μουσάνωφ, τοποθετούν μπόμπες. Οι κλειδούχοι των σιδηροδρόμων σε επιφυλακή. Οι κόκκινες σημαίες τους κάθε τόσο σταματάνε το τραίνο. Επιθεωρείται η γραμμή.

Περνάμε το Σόροβιτς. Στο Πάτελι οι σύντροφοι μας χαιρετούν. Τους είχαμε πει ότι θα περάσουμε από το κόκκινο χωριό τους. Μας περιμένουν. Η λίμνη του Όστροβο είνε πολύ ταραγμένη. Ολόγυρα τα χωριά καρτερούνε κάτι σπουδαίο.

Η ΛΊΜΝΗ ΤΟΥ ΟΣΤΡΟΒΟ ΚΑΙ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΖΕΡΒΙ, ΤΣΕΓΑΝΙ, ΡΟΣΙΛΟΒΟ.

Τα χωριά είνε γραφικά ολόγυρα στη λίμνη και τα σπαρτά φυτρώνουν ολόδροσα και πεταχτά. Οι άνθρωποι όμως του λαού είναι τόσο δυστυχισμένοι εδώ… τόσο εξαθλιωμένοι…

Πρόεδρος της κοινότητας των χωριών Όστροβο, Ζέρβι, Τσέγανι, Ροσίλοβο είνε ο καπετάν Χατζηχαρίσης.

Από πού ήρθε; Ποιος είνε; Τι θέλει;

Οι χωριάτες ένα μόνο ξέρουν. Το μάθανε από την καταδυνάστευση πολλών χρόνων. Να κάνουν τα θελήματά του. Οι Έλληνες τον βάλανε πρόεδρο της μιας κοινότητας που αποτελούν τα χωριά. Αυτός λύνει, αυτός δένει.

1) Τους βάνει να κάνουν αγγαρείες, προσωπικές εργασίες, ενώ για τα έργα υπάρχουν κονδύλια διαθέσιμα. Αυτός κατακρατάει τα χρήματα που θα πληρωνόντουσαν για μεροκάματα και οι άλλοι δουλεύουν.

2) Έχει έναν αλευρόμυλο στο Όστροβο, όποιος τολμήσει να μην αλέσει το σιτάρι του σ’ αυτόν γίνεται αμέσως «κομιτατζής», «Βούλγαρος», «ύποπτος», μπαίνει στους μαύρους «καταλόγους».

3) Ο καπετάνιος σκηνοθέτησε ως τώρα έναν εμπρησμό στο Όστροβο το 1932 και τον απέδωσε σ’ ένα φτωχό Μακεδόνα για να τον καταστρέψει.

4) Σκηνοθέτησε δύο συνεδριάσεις κομιτατζήδων, δηλ. ενώ μιλούσαν οι χωρικοί στα καφενεία τους παρέδωσε στην αστυνομία. Αν θέλεις μην κάνεις τα θελήματά του…

5) Είνε ιδιοχτήτης της Ζέρβης, που είνε τσιφλίκι αναπαλλοτρίωτο, γιατί με την τρομοκρατία κρατάει τους αχτήμονες κάτοικους στο χέρι του και δεν κινούνται για την απαλλοτρίωση για να τους έχει κολλίγους.

6) Έχει στην κατοχή του 150 στρέμματα τα καλλίτερα χωράφια, 200 στρέμματα λειβάδια. Αρκετά εκατομμύρια περιουσία χρήμα και είνε ιδιοχτήτης ενός χωριού του Ζέρβι.

Ζήτω, λοιπόν, η Ελληνική Μακεδονία!…

Μα εκτός από τα έργα και τα κατορθώματα αυτού του καπετάνιου, πόσα ακόμα μυστικά δε κρύβει αυτή η σιωπηλή λίμνη του Όστροβου;

Πόσο άγριοι ξυλοδαρμοί!!… πόσες καταπιέσεις… πόσα βασανιστήρια σε βάρος των δυστυχισμένων Μακεδόνων…

Ν. Κοντός.

---------------------

- Το κείμενο είναι του Ν. Κοντού, εφημερίδα Ριζοσπάστης, Σάββατο 28/10/1933.

- Όστροβο μετονομάστικε σε Άρνισσα στις 2/3/1926-ΦΕΚ 97/1926, Σόροβιτς μετονομάστικε σε Αμύνταιο στις 19/7/1928-ΦΕΚ 156/1928, Πάτελι μετονομάστικε σε Αγιος Παντελήμονας στις 31/8/1926-ΦΕΚ 346/1926, Τσέγανι μετονομάστικε σε Αγιος Αθανάσιος στις 15/11/1926-ΦΕΚ 413/1926, Ροσίλοβο μετονομάστικε σε Ξανθόγεια στις 2/3/1926-ΦΕΚ 97/1926. Τα στοιχεία μετονομασιών έιναι απο http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/123456789/4968?locale=el

-Τσαντέφσκυδες: Ποιος ήταν ο Τσαντέφσκυ; Τον περιγράφει ο Ν. Κοντός στην ίδια εφημερίδα στις 25/10/1933:  “ Ενας χαφιές μισθοδοτούμενος απ’ τη Διοίκηση Χωροφυλακής Φλώρινας, συνεργάτης του αρκουδανθρώπου καπετάν Στέφου και του αιμοβόρου Πετράκη. Τους έψηνε το ψάρι στα χείλη στα γύρω χωριά και στο Κάλινικ τους έπαιρνε τακτικά το «χαράτς», τους απειλούσε ότι θα τους καταγγείλει ως κομιταζήδες. Τους άρπαζε τις γυναίκες με την απειλή ότι θα τις σκοτώσει. Τους ρήμαζε τα κτήματα και τους έπαιρνε τα χρήματα για να τα μοιραστεί με τους προστάτες του. Ο στόχος του Τσαντέφσκυ ήταν οι τρεις Μακεδόνες χωρικοί Μάνος, Μπαλάκας, Παρασκευόπουλος που γι αυτούς το μαχαίρι έφτασε στο κόκκαλο και μιαν ημέρα τον καθάρισαν. […] οι τρεις τουφεκίζονται πίσω από τους πύργους του Γεντή Κουλέ. Κάποια τελευταία κραυγή του Μάνου όμως δε θα λησμονηθεί ποτέ από τους Μακεδόνες: - …Είμαι Μακεδόνας και θα πεθάνω Μακεδόνας δεν είμαι ούτε Βούλγαρος ούτε κομιτατζής…”