ГУМЕНЏЕ – ΓΚΟΥΜΕΝΤΖΖΕ – ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ

 

Στο βορειοδυτικό τμήμα του Солунско Поле-Σόλουνσκο Πόλε (κάμπος της Θεσσαλονίκης) και στις ανατολικές παρυφές του όρους Пајак-Πάιακ (Πάικο),ανάμεσα σε καταπράσινα τοπία και γάργαρα νερά, εκεί όπου αντηχούν οι νότες των πασίγνωστων μουσικών της, βρίσκεται η πανέμορφη μακεδόνικη κωμόπολη Гуменџе-Γκούμεντζζε-Γουμένισσα, γεμάτη με πολυτάραχη ιστορία. Ιστορία, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας συστηματικά αποσιωπείται. Όπως και για όλα τα μακεδόνικα χωριά και πόλεις άλλωστε.

Η Γκούμεντζζε ή Γκούμεντζζα (μετονομάστηκε σε Γουμένισσα με προεδρικό διάταγμα το 1926), χτισμένη σε υψόμετρο 300 περίπου μέτρων, μέχρι πρόσφατα ήταν η πρωτεύουσα του ομόνυμου Δήμου και σήμερα ανήκει στο Δήμο Παιωνίας, με πρωτεύουσα το Πολύκαστρο (μακ.Ραγκούνοβετς). Απέχει 70 χιλιόμετρα από το Солун-Σόλουν-Θεσσαλονίκη, 75 χιλ. από το Кукуш-Κούκουςς-Κιλκίς  και 20 περίπου χιλιόμετρα από τις πόλεις Ениџевардар-Ενιτζζεβάρνταρ-Γιαννιτσά και Постол-Πόστολ-Πέλλα.

Βόρεια συνορεύει με το χωριό Црна Река-Τσ’ρνα Ρέκα (Κάρπη), το οποίο κατοικείται από Βλάχους, νότια συνορεύει με τα χωριά Петгс-Πέτγκς (Πεντάλοφος), Рамна-Ράμνα (Ομαλό) και Либаово-Λιμπάοβο (Φιλυριά),προσφυγικό χωριό,  ανατολικά με το χωριό Тошилово-Τοσσίλοβο (Στάθης) και δυτικά με τα χωριά Крива-Κρίβα (Γρίβα) και Баровица-Μπαρόβιτσα (Καστανερή).

Ένα από τα χαρακτηριστικότερα σημεία της μικρής πόλης, είναι η Чешма-Τσσέσμα-Βρύση, χτισμένη το 1918 από Γάλλους στρατιώτες οι οποίοι συμμετείχαν στις μάχες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί συναντήσαμε κατοίκους , οι οποίοι μας αποκάλυψαν πολλά στοιχεία της ιστορίας της πόλης, τα οποία η επίσημη ιστορία αποκρύβει.

«Βεβαίως και μιλάμε μακεδόνικα. Μακεδόνες είμαστε. Όπως και το μεγαλύτερο ποσοστό από τους 4000 και άνω κατοίκους της Γκούμεντζζα. Χωρίς να υπολογίζουμε τον μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας και συγγενών μας που το κράτος έδιωξε κατα καιρούς. Έχουμε πολλούς δικούς μας στη Βουλγαρία, στη Δημοκρατία της Μακεδονίας κ.α. Πολλούς. Εδώ που καθόμαστε τώρα, η πλατεία, λέγεται Сред Село-Σρεντ Σέλο. Υπάρχουν και άλλες πλατείες όπως η Бакалница-Μπακάλνιτσα και το Думчево Бунар-Ντούμτσσεβο Μπουνάρ».

«Γνωστές γειτονιές είναι η Чука Маала-Τσσούκα Μάαλα, η Јурвит Маала-Ιούρβιτ Μάαλα όπου υπάρχει η βρύση Јурвица-Ιούρβιτσα και κάποτε έλεγαν πως όποιος πιεί νερό από εκεί, θα παντρευτεί Γκουμεντζζάνκα. Επειδή έχουμε убави моми-όμορφα κορίτσια, οι φαντάροι έτρεχαν για να πιουν νερό. Επίσης γνωστή γειτονιά είναι η Клопа-Κλόπα, όπου σήμερα βρίσκονται τα σχολεία της πόλης. Η Γκούμεντζζα έχει δύο κύριες εισόδους. Η είσοδος στην πόλη ερχόμενοι από Σόλουν-Θεσσαλονίκη διέρχεται από το Поројот-Πόροϊοτ και η είσοδος ερχόμενοι από Ениџевардар-Γιαννιτσά, διέρχεται από τη γειτονιά Поп Стојанови Порти-Ποπ Στογιάνοβι Πόρτι».

«Αλλά και τα τοπονύμια των διαφόρων τοποθεσιών γύρω από τη Γκούμεντζζε, είναι όλα μακεδόνικα και έτσι τα χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα. Песокта-Πέσοκτα, Карапирот-Καραπίροτ, Попова Шума-Πόποβα Σσούμα, Рамништа-Ραμνίσστα, Дунковиц-Ντούνκοβιτς, Бела Прс-Μπέλα Πρ’ς, Селишта-Σέλισστα, Градишта-Γκράντισστα, Билто-Μπίλτο, Прдикоњ-Π’ρντικον και πολλά άλλα».

«Η τοποθεσία είναι καταπράσινη. Σ’αυτό συμβάλουν τα πολλά ποτάμια που υπάρχουν στην γύρω περιοχή. Ένα από τα μεγαλύτερα είναι η Батанска Река-Μπάτανσκα Ρέκα. Επίσης από την Κρίβα κατεβαίνει το Син Вир-Σιν Βιρ και από το Πέτγκ’ς έρχεται η Цикарциица-Τσικαρτσίιτσα. Τα δύο τελευταία αυτά ποτάμια ενώνονται έξω από τη Γουμένισσα και δημιουργούν το ποτάμι Восиличка-Βοσίλιτσσκα».

«Η Γκούμεντζζα έχει αναδείξει πολλούς αγωνιστές, κυρίως κατα την Επανάσταση του Ίλιντεν. Οι Οθωμανοί κατέκτησαν την περιοχή το 1387. Οι μεγαλύτερες προσπάθειες απελευθέρωσης έγιναν την περίοδο του Ίλιντεν, αλλά και πριν και μετά από αυτό. Υπήρξαν πολλοί που αγωνίστηκαν για τα ιδανικά των Μακεδόνων, αλλά και κάποιοι που αγωνίστηκαν για τα συμφέροντα του τότε Ελληνικού Βασιλείου. Οι γνωστοί Γκ’ρκομάνηδες».

Γνωστός Μακεδόνας επαναστάτης από τη Γκούμεντζζα ήταν ο Ристо Батанџиев – Ρίστο Μπαταντζζίεβ, ένας από τους ιδρυτές της μακεδόνικης οργάνωσης ΤΜΟΡΟ  και μετέπειτα ΒΜΡΟ ο οποίος εργαζόταν ως δάσκαλος στο Γυμνάσιο Αρρένων στο Σόλουν-Θεσσαλονίκη ,,Σβέτι Κίριλ ι Μέτοντι,,. Επίσης γνωστός επαναστάτης ήταν και ο Михаил Чаков - Μίχαηλ Τσσάκοβ, ο οποίος γεννήθηκε στη Γκούμεντζζα στις 16 Μαρτίου  1873. Γυμνάσιο τελείωσε στο Σόλουν-Θεσσαλονίκη και μέλος της μακεδόνικης οργάνωσης έγινε το 1897. Ήταν κόμιτα στην τσσέτα (ένοπλη ομάδα) του Πόπετο και έπειτα έγινε βοϊβόντα (οπλαρχηγός) στην περιοχή Порој-Πόροϊ (σήμερα Πορόια Σερρών). Ήταν ένας από τους εκλεκτούς άντρες του Гоце Делчев-Γκότσε Ντέλτσσεβ και πολέμησε δίπλα του όταν αυτός (ο Ντέλτσσεβ) έπεσε ηρωικά στο χωριό Μπάνιτσα (Καρυές Σερρών).

Γνωστοί επίσης Μακεδόνες μαχητές της περιοχής ήταν και τα αδέρφια Дојамов-Ντογιάμοβ (Δογιάμας), από το χωριό Баровица – Μπαρόβιτσα - Καστανερή. Ο Γκόνο, ο Λάζο και ο Τράιο. Αν και ήταν μέλη του ΒΜΡΟ και πολέμησαν στις τάξεις του για την ελευθερία των Μακεδόνων, για …κάποιους λόγους οι Γκόνο και Λάζο προσχώρησαν στις ελληνικές αντάρτικες ομάδες που κινούνταν στην περιοχή. Ο Τράιο όμως παρέμεινε πιστός στα μακεδόνικα ιδεώδη. Σήμερα  υπάρχουν προτομές μόνο των δύο πρώτων!!;

Κατα τη διάρκεια του αγώνα κατα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η περιοχή ανήκε στο Δεύτερο Επαναστατικό Τομέα «Кожуф-Κόζζουφ». Υπέυθυνος του τομέα αυτού ήταν ο Βοϊβόντα Άποστολ Πέτκοβ Τερζίεβ, από τη Μποέμιτσα-Αξιούπολη. Επίσης στην περιοχή έδιναν ένοπλες μάχες και οι βοϊβόντες Σάβα Μιχάιλοβ και Άργκιρ Μανασίεβ.

Μεγάλο αριθμό αγωνιστών για τα δίκαια των Μακεδόνων προσέφερε η Γκούμεντζζα και κατα τον Εμφύλιο Πόλεμο. Πολλοί ήταν αυτοί που εντάχθηκαν στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού ελπίζοντας πως έτσι θα κατακτήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Μετά την ήττα του Δημ.Στρατού, για ακόμα μια φορά, πολλοί κάτοικοι εκδιώχθηκαν ή αναγκάστηκαν να φύγουν. Σήμερα δεν μπορούν να επιστρέψουν διότι δεν είναι «Έλληνες το γένος». Και οι συγγενείς τους που παρέμειναν στην Γκούμεντζζα, τί είναι;…

«Τα παλιά τα χρόνια ζούσαμε καλά. Αυτό το μαρτυρούν και τα μεγάλα παλιά σπίτια που βλέπετε, όπως και οι μεγάλοι ναοί που υπάρχουν. Του Свети Георги - Αγίου Γεωργίου και της Богородица - Παναγίας.  Το μισό χωριό δούλευε στα μεταξουργεία, στη Χρυσαλίδα, και το άλλο μισό ασχολούταν με τα αμπέλια. Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Δουλειά για τους νέους δεν υπάρχει. Λίγοι ασχολούνται με τα αμπέλια, λίγοι με την αγροτιά και όσοι «κατάφεραν» να μπουν στο δημόσιο. Πεθαίνει η Γκουμέντζζα. Ωραίο το κρασί μας, αλλά κέρδος δεν αφήνει. Πολύ γνωστοί οι οργανοπαίχτες χαλκίνων μουσικών οργάνων, αλλά γλέντι χωρίς λεφτά γίνεται; Διατηρητέα τα παλιά μας σπίτια, αλλά κανείς δεν τα διατηρεί και αναπαλαιώνει. Θα μου πείτε το κράτος δεν δίνει πλέον λεφτά στην «Παλιά Ελλάδα», σε μάς θα δώσει;»

= = = =

http://novazora.gr/arhivi/1587